Της Μαριάνθης Πελεβάνη

Γιατί δεκάδες τοπικές κοινωνίες, περιβαλλοντικές οργανώσεις, τοπικοί φορείς και συλλογικότητες ανά τη χώρα έχουν ξεσηκωθεί για τις ανεμογεννήτριες, μέσα και παρά τη δίνη της πανδημίας και των επιπτώσεών της; Δεν είναι η αιολική ενέργεια μια εναλλακτική ανανεώσιμη πηγή ενέργειας που λειτουργεί προς όφελος του φυσικού περιβάλλοντος και άρα της ζωής; Γιατί υπό το σύνθημα «Ελεύθερα Βουνά Χωρίς Αιολικά» αντιδρούν οι κάτοικοι, οι τοπικοί φορείς και οι τοπικές αρχές στα Άγραφα, Κοζάνη, Γρεβενά, Τρίκαλα, Αιτωλοακαρνανία, Φθιώτιδα, Ναύπακτο, Δράμα, Εύβοια, Τήνο, Νάξο, Ανδρο, Πάρο, Αμοργό, Ιεράπετρα Κρήτης κ.ά., ενώ χρειάστηκε να συγκρουστούν, όπως στην Τήνο, ακόμη και με τα ΜΑΤ που έσπευσαν για την βίαιη καταστολή τους;

Το θέμα των αιολικών πάρκων, σχετικά με το χωροταξικό και την εγκατάσταση βιομηχανικής κλίμακας αιολικών σταθμών ακόμη και σε περιοχές NATURA, έχει βρεθεί στο επίκεντρο και από περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι οποίες εφράζουν επιφυλάξεις ή αντιρρήσεις. Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία έχει εκφράσει τις έντονες ανησυχίες και αντιρρήσεις της, ενώ η Greenpeace συμφωνεί με την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στα νησιά αλλά «με σωστούς όρους και με την ενεργό συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, η οποία κανονικά θα έπρεπε να συμμετέχει στο έργο (ενεργειακή κοινότητα)», όπως δήλωσε πρόσφτα ο υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και κλιματικής αλλαγής της οργάνωσης, Τάκης Γρηγορίου. Από την πλευρά της η Θεοδότα Νάντσου, υπεύθυνη πολιτικής του WWF, έχει σημειώσει πως η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης δέχεται ανηλεή σφυροκόπηση, με δικαιολογία την απλοποίηση των διαδικασιών. «Δεν μπορεί να υπάρχουν εκπτώσεις στη νομοθεσία, ακόμα και τα αιολικά πάρκα μπορεί να έχουν βαρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα».

«Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η αιολική ενέργεια και οι ανεμογεννήτριες είναι μια εναλλακτική, ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Αυτά που αμφισβητούνται έντονα αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα, είναι η επιλογή πολύ μεγάλων ανεμογεννητριών και η χωροθέτησή τους, ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές», λέει ο δασολόγος – περιβαλλοντολόγος Πέτρος Κακούρος στο Tvxs.gr. «Στις περισσότερες περιοχές όπου οι κάτοικοι αντιδρούν εκτός των λόγων που αφορούν την επίδραση στο φυσικό περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα, τη ζημιά των δασών, υπάρχει και μια άλλη παράμετρος. Αντιδρούν και στη βάναυση αλλοίωση του τοπίου έτσι όπως το έχουν γνωρίσει και το βιώνουν. Το τοπίο αυτό αποτελεί για τους κατοίκους του και συστατικό στοιχείο της ταυτότητας της τοπικής τους κοινωνίας. Έχουν μια εικόνα του χώρου τους κι αισθάνονται ότι αυτήν απειλείται από τις ανεμογεννήτριες. Και πολύ εύστοχα συμβαίνει αυτό, όπως παραδέχονται και οι επιστήμες του τοπίου και του περιβάλλοντος. Ξέρουμε αυτήν τη στιγμή εξάλλου ότι το τοπίο όπου αναπτύσσονται οι ανεμογεννήτριες αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, όπως από το οδικό δίκτυο το οποίο αναπτύσσεται παράλληλα για τη μεταφορά, καθώς η επιλογή της αερομεταφοράς δεν υποστηρίζεται από τις αεροπορικές εταιρίες γιατί δεν τις συμφέρει».

Έγινε δημόσια διαβούλευση, άκουσε το υπουργείο την επιστημονική κοινότητα και τους αρμόδιους φορείς; Γιατί τέτοια βιασύνη; Γιατί η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει δεσμεύσει σχεδόν το σύνολο των κορυφογραμμών της Πίνδου – περίπου το 80 % – για τη δημιουργία βιομηχανικών τύπου αιολικών πάρκων, χάριν των οποίων πρόκειται να ανοιχθούν εκατοντάδες χιλιόμετρα νέων δρόμων, να ριχθούν χιλιάδες κυβικά μέτρα τσιμέντο, να στηθούν μεταλλικά τέρατα-βιομηχανικές τουρμπίνες που θα ξεπερνούν τα 120 μέτρα ύψος και να απλωθούν δεκάδες χιλιόμετρα πυλώνων υψηλής τάσης;

Μικρό το όφελος, μεγάλη η καταστροφή απαντούν οι επιστήμονες και ταυτόχρονα καταγγέλλουν πως η όποια διαβούλευση από πλευράς του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος ήταν εντελώς προσχηματική και αντιδημοκρατική, έγινε μέσα στην περίοδο των περιορισμών της πανδημίας του κορονοϊού και παρά τα αιτήματα για παράταση από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις κράτησε πολύ λίγο και μετά από το τέλος της κατατέθηκε ένα θηριώδες νομοσχέδιο, με δεκάδες επιπλέον άρθρα.

«Η διαβούλευση ήταν προσχηματική και θα έλεγα ότι παραβίασε και τους κανόνες δημοκρατίας. Αυτό όμως που έχει επίσης σημασία είναι ότι ο σχεδιασμός για τη χωροθέτηση βασίζεται σε ένα χωροταξικό σχεδιασμό εικοσαετίας, ο οποίος έγινε με μια τελείως διαφορετική οικονομική και περιβαλλοντική πραγματικότητα. Να σας πω ένα παράδειγμα, γιατί να δεχτούμε την επίπτωση στο περιβάλλον από φωτοβολταϊκά ή ανεμογεννήτριες σε μια προστατευμένη περιοχή, όταν την ίδια ώρα στις πόλεις λειτουργούν οι επιχειρήσεις με αναμμένα τα κλιματιστικά και ανοιχτές τις πόρτες», σημειώνει ο κ. Κακούρος και υπογραμμίζει το πρόβλημα της υπερκατανάλωσης που αγγίζει κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας, καθώς αυτό συνεπάγεται βιομηχανική παραγωγή με τεράστιο ενεργειακό κόστος. «Πρέπει να αποφασίσουμε τι θέλουμε, οι επιλογές μας να είναι σοβαρές και ο σχεδιασμός ανάλογος. Αν θέλουμε να μειώσουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ενέργειας πρέπει να μειώσουμε την κατανάλωση. Την κατανάλωση δε, δεν την μειώνουμε μόνο αλλάζοντας τις λάμπες αλλά μειώνοντας την κατανάλωση των κλιματιστικών, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της ψηφιακής τεχνολογίας, ακόμη και των ηλεκτρικών αυτοκίνητων που προωθούνται», αναφέρει, θέλοντας να δείξει την αντίφαση της καθημερινότητας μέσω της αρνητικής σχέσης της μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και της υπερκατανάλωσης.

«Η κυβέρνηση λοιπόν βγήκε ένα πρωί είπε ότι θα κλείσει τις λιγνιτικές μονάδες και θα τις αντικαταστήσει με φυσικό αέριο, το οποίο θα εγκαταστήσει δίπλα στις πόλεις, όπως παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη όπου θα φτιαχτεί μια μονάδα 800 MW, δίπλα σε ένα αστικό κέντρο ήδη επιβαρυμένο. Όλα αυτά δεν συγκροτούν έναν σοβαρό σχεδιασμό», επισημαίνει ο Πέτρος Κακούρος και προσθέτει: «Στο υπουργείο φυσικά έχουν ακουστεί και έχουν φτάσει και φτάνουν οι απόψεις των επιστημόνων αλλά προφανώς οι προτεραιότητες τους δεν επιτρέπουν καμία αλλαγή πλεύσης. Για να είμαστε όμως ακριβείς, οι επιλογές αυτές έχουν μια διαχρονικότητα, δεν είναι του κύριου Χατζηδάκη μόνο. Η παρούσα κυβέρνηση εφαρμόζει και υλοποιεί το σχεδιασμό που υπήρχε χρόνια, πολλές από τις αδειοδοτήσεις που σήμερα δημιουργούν αυτά τα προβλήματα, έγιναν από προηγούμενες κυβερνήσεις. Δεν άλλαξε ούτε η προηγούμενη κυβέρνηση την κατεύθυνση. Επίσης, είναι εύκολο να δαιμονοποιούμε την Ευρώπη. Η Ευρώπη δεν μας λέει αναγκαστικά να ιδιωτικοποιήσουμε την ενέργεια και τα πάντα. Οι επιλογές είναι πολλές φορές των εθνικών επιχειρηματικών κύκλων. Στην Ευρώπη τους ενδιαφέρουν οι οικονομικοί δείκτες, αν αποδείξεις ότι μπορείς να πιάσεις τους δείκτες υλοποιώντας μια διαφορετική γραμμή, έχεις σοβαρές πιθανότητες να το δεχτούν».

Αποτέλεσμα; Μια αλόγιστη παραχώρηση αδειών σε επενδυτικά σχέδια για αιολικά πάρκα και λεηλασία των βουνών με fast track διαδικασίες, με τεράστιο κόστος στη φυσική, τοπική και τουριστική ταυτότητα και δραματικό οικολογικό αποτύπωμα, όπως καταγγέλλεται, την ώρα που όχι μόνο έχουμε πιάσει τον υποτιθέμενο στόχο εγκατεστημένης ισχύος από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ήδη από το 2013, αλλά και η ήδη εγκατεστημένη ισχύ είναι υπέρμετρη για τις ανάγκες του εθνικού συστήματος ενέργειας. Οπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, αν κατασκευαστούν και λειτουργήσουν όλα τα αιολικά πάρκα που έχουν αιτηθεί άδεια από το υπουργείο Περιβάλλοντος, τότε η Ελλάδα θα ξεπεράσει τον στόχο αυτό κατά έξι φορές. Οι επενδυτές, όμως, δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον και για τις περιοχές Natura, στις οποίες στο άμεσο μέλλον προγραμματίζεται να εγκατασταθούν επιπλέον 5.514 ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος 15.265 MW.

Η Green Planet και η σχέση ενεργειακού οφέλους και περιβαλλοντικού κόστους

«Η αρχή που διέπει και την αιολική αλλά και όλες τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ότι η παραγωγή πρέπει να βρίσκεται κοντά στην κατανάλωση, ώστε να μειώνεται το ενεργειακό κόστος μεταφοράς και να μην υπάρχουν σημαντικές απώλειες που θα ακυρώνουν την προσπάθεια. Παράλληλα το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στην περιοχή πρέπει να είναι όσο το δυνατόν το ελάχιστο. Και στα δύο αυτά έτσι όπως συμβαίνει στην Ελλάδα υπάρχει πρόβλημα», σύμφωνα με τον Π. Κακούρο.

Σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης Green Planet «η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από τη λειτουργία ανεμογεννητριών είναι απίστευτα ασήμαντη ενώ η καταστροφή στο φυσικό περιβάλλον είναι πρωτοφανής και ανεπανόρθωτη, με μοναδικό κίνητρο το οικονομικό όφελος επιχειρηματιών, που εκμεταλλευόμενοι τις μεγάλες επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης επωφελούνται της ευνοϊκής γι’ αυτούς νομοθεσίας».

Μερικές από τις επιπτώσεις είναι σύμφωνα με τους επιστήμονες οι εξής:

• Η χλωρίδα, η πανίδα, οι ανεξερεύνητες αρχαιολογικές θέσεις, τα παραδοσιακά μονοπάτια, θα χαθούν κάτω από το βάρος των βίαιων επεμβάσεων.
• Οι εκατοντάδες ανεμογεννήτριες, οι υποσταθμοί, οι γραμμές μεταφοράς θα εξαφανίσουν το κάλλος των φυσικών τοπίων που θα μετατραπούν σε βιομηχανικές ζώνες παραγωγής αιολικής ενέργειας.
• Το μεγαλύτερο αιολικό «πάρκο» στην Ευρώπη έχει τρεις μόνιμους υπαλλήλους. Επομένως το πρόσχημα για την καταπολέμηση της ανεργίας είναι ψευδές.
• Καταστρέφεται το δάσος από διαμορφώσεις και διανοίξεις δρόμων.
• Οι εγκαταστάσεις εξυπηρετούν τα ευκαιριακά συμφέροντα των επιχειρηματιών της αιολικής ενέργειας που σπεύδουν να αξιοποιήσουν τα Ευρωπαϊκά κονδύλια.
• Αυτοί που επιζητούν την ηρεμία της φύσης και της υπαίθρου, παύουν να επισκέπτονται περιοχές με ανεμογεννήτριες εξαιτίας της οπτικής και ηχητικής ρύπανσης. Αυτό το διαπιστώνει όποιος προσπαθήσει να ζήσει έστω και μια μέρα σε περιοχή δίπλα σε ανεμογεννήτριες.
• Οπτικά μια ανεμογεννήτρια διακρίνεται από απόσταση 40 χιλιομέτρων μιας και το ύψος της ξεκινά από 65 μέτρα και μπορεί να φτάσει έως και τα 105 μέτρα. Το συνολικό βάρος της κάθε ανεμογεννήτριας είναι ανάλογο με το μέγεθός της και ξεκινάει από 223 τόνους, 264 τόνους, 313 τόνους και φτάνει στους 383 τόνους. Κάθε ανεμογεννήτρια χρειάζεται 100 τ.μ. τσιμέντο και σε βάθος τουλάχιστον 3 μέτρων και για κάθε πυλώνα χρειάζεται να πέσουν 500 περίπου κυβικά μέτρα μπετόν.
• Ακόμα και αν τοποθετηθούν 25.000 ανεμογεννήτριες οι ρύποι σε διοξείδιο του άνθρακα και διοξείδιο του θείου θα παραμείνουν κατά 99,93%.
• Η τιμή του ρεύματος που παράγεται από την αιολική ενέργεια, και που φτάνει στο τελικό αποδέκτη, δηλαδή τον καταναλωτή, όχι μόνο δεν είναι μειωμένη, αλλά αυξάνεται από 130% έως 400%, σε σχέση με τις τιμές της συμβατικής ενέργειας.
• Το ζωικό βασίλειο θα υποφέρει. Οι ανεμογεννήτριες μόνο στην περιοχή της Καλιφόρνιας σκοτώνουν κατά μέσο όρο 200-300 γεράκια, και 40-60 χρυσαετούς ετησίως, ενώ έχει εκτιμηθεί ότι 7.000 αποδημητικά πουλιά το χρόνο σκοτώνονται από αιολικούς στροβιλοκινητήρες στη νότια Καλιφόρνια.

Έρευνα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, οι ανεμογεννήτριες που ήδη βρίσκονται σε διάφορα στάδια αδειοδότησης για περιοχές εκτός Natura επαρκούν για να υπερκαλυφθεί κατά δύο έως τρεις φορές ο εθνικός στόχος για το 2030. Παρά ταύτα, αυτή τη στιγμή εκκρεμεί η αδειοδότηση για επιπλέον 5.514 ανεμογεννήτριες μέσα σε προστατευόμενες περιοχές. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Διατήρησης της Βιοποικιλότητας, με επιστημονική υπεύθυνη τη Βασιλική Κατή, αναπλ. καθηγήτρια στο τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών και αφορά την κατάτμηση των φυσικών οικοσυστημάτων, σε συνδυασμό με τη χωροθέτηση αιολικών σταθμών και την επίτευξη των νέων, φιλόδοξων στόχων που έθεσε η Ελλάδα για την απολιγνιτοποίηση της χώρας. Με τη βοήθεια νέων τεχνολογιών, οι επιστήμονες ανέλυσαν τα στοιχεία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για την ήδη εγκατεστημένη ισχύ ανεμογεννητριών, αλλά και όσων αιολικών πάρκων βρίσκονται σε διάφορα στάδια αδειοδότησης ή έστω υπό αξιολόγηση.

Η ερευνητική ομάδα καταλήγει σε τρεις προτάσεις: Να σταματήσει προσωρινά το υπουργείο Περιβάλλοντος να εγκρίνει τις νέες αιτήσεις για αιολικά πάρκα, μέχρι να ολοκληρωθούν το νέο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες που εκπονούνται σήμερα για τις προστατευόμενες περιοχές. Να επιτραπεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας αδειοδότησης μόνο για όσες περιπτώσεις αφορούν αιολικά πάρκα εκτός Natura (μελλοντικά να εξεταστεί η «απόσυρση» όσων βρίσκονται μέσα σε προστατευόμενες περιοχές και έχει τεκμηριωθεί ότι προκαλούν ζημιά στο περιβάλλον). Και να δοθεί προτεραιότητα στην εγκατάσταση αιολικών πάρκων στις πιο υποβαθμισμένες οικολογικά περιοχές όπου υπάρχει ήδη πυκνό οδικό δίκτυο.

Παραδείγματα εκτός Ελλάδας

Το μανιφέστο 100 Γερμανών καθηγητών και διανοουμένων σχετικά με την αιολική ενέργεια αναφέρει πως η ικανότητα παραγωγής ενέργειας από τον άνεμο είναι συγκριτικά χαμηλή. Οι ανεμογεννήτριες με επιφάνεια πτερυγίων ίσων με το μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου, παράγουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό της ενέργειας που παράγει ένας συμβατός σταθμός. Έτσι με περισσότερες από 5.000 ανεμογεννήτριες στη Γερμανία, παράγεται λιγότερο από το 1% του απαιτούμενου ηλεκτρισμού. Στη Γερμανία οι πωλήσεις ανεμογεννητριών έχουν πέσει κατά 80% καθώς οι πολίτες και οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν σφοδρά βλέποντας να υποβαθμίζεται το φυσικό τους περιβάλλον. Η κυβέρνηση της Νορβηγίας σταμάτησε τις εργασίες που αφορούν το εθνικό πλαίσιο αιολικής ενέργειας μετά από μαζικές αντιδράσεις του κόσμου, αλλά και τη γνωμοδότηση ειδικών ότι το μέλλον των αιολικών κρίνεται πλέον αβέβαιο μετά το 2021, με την κατάργηση του προγράμματος επιδοτήσεων.

Οι Πολωνοί βάζουν εμπόδια στην ασύστολη ανάπτυξη αιολικών πάρκων με νομοσχέδιο που προβλέπει ότι οι ανεμογεννήτριες θα σταματήσουν να τοποθετούνται σε απόσταση μικρότερη των δύο χιλιομέτρων από άλλα κτίρια ή δάση. Οι Κροάτες, πριν δώσουν οποιαδήποτε άδεια για τη κατασκευή αιολικών πάρκων, ζητούν σύμφωνα με νόμο που πέρασαν στη βουλή, τη γνώμη των περιβαλλοντικών οργανώσεων οι οποίες δρουν στην εν λόγω περιοχή. Στις ΗΠΑ, μετά από 25 χρόνια και αφού οι ανεμογεννήτριες ολοκλήρωσαν τον κύκλο της ζωής τους, οι κατά τόπους αρχές ψάχνουν να δουν τι θα κάνουν τα μεταλλικά κουφάρια που σκουριάζουν στις βουνοκορφές τους, καθώς η αποκαθήλωσή τους είναι εξαιρετικά δαπανηρή και κανείς δεν θέλει να αναλάβει αυτό το κόστος.

Πηγή: https://tvxs.gr/news/ellada/ti-symbainei-me-tis-anemogennitries

του Γιάννη Σχίζα

Στα τέλη του 19ου αιώνα ο Γουϊλιαμ Βαν Χορν, πιονιέρος διευθυντής των καναδικών σιδηροδρόμων έλεγε: «Αφού δεν μπορούμε να εξάγουμε το τοπίο, θα εισάγουμε τους τουρίστες». Το τοπίο είναι ουσιαστικό πλεονέκτημα μιας πολιτικής προσέλκυσης τουριστών, η δε διατήρησή του, περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες περιφρούρησης της αρτιότητάς του! Υπενθυμίζω την υπόθεση του Δελφικού Χώρου το 1987, που ήλθε στην επιφάνεια λόγω της σοβιετικής επένδυσης στην Αλουμίνα: Το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε την επενδυτική πρόταση απλώς και μόνο γιατί η επένδυση υπεισέρχονταν «στην άκρη» του Δελφικού Τοπίου, εμποδίζοντας την ιστορική αναπόληση…

Οι χερσαίες ανεμογεννήτριες που εγκαθίστανται σε βουνά για να εισπράξουν το αιολικό δυναμικό, καταστρέφουν τη φύση, ανοίγοντας νέες χαράξεις στην επιφάνεια της και επιβάλλοντας «πλατφόρμες» με περίσσεια τσιμέντου και οικοδομικών υλικών. Οι ανεμογεννήτριες επηρεάζουν δυσμενώς τους πληθυσμούς των πουλιών, μάλιστα δε με την παρουσία τους μειώνουν τον ζωτικό χώρο που έχουν ανάγκη πολλά είδη για την αναπαραγωγή και τη διαβίωσή τους. Γράφει ο Έντσο Κριπέτσι, υπεύθυνος της Ιταλικής Ορνιθολογικής Εταιρείας: «Η βιοποικιλότητα δέχτηκε το βαρύτερο πλήγμα της ιστορίας της. Ολάκεροι πληθυσμοί ψαλιδιάρη εξαφανίστηκαν, ενώ αιολικά πάρκα, ξεδιάντροπα υλοποιημένα κοντά σε σημαντικούς τόπους φωλιάσματος μαύρου πελαργού, χρυσαετού, χρυσογέρακου και άλλων σπάνιων ειδών, προκάλεσαν ανεπανόρθωτη ζημιά στους αντίστοιχους πληθυσμούς, όπως και στους τοπικούς πληθυσμούς των αποδημητικών, των νυχτερίδων και των τυπικών ειδών του αγροτικού χώρου».

Η μεταφορά του ρεύματος που παράγουν οι ανεμογεννήτριες συνιστά ένα επί πλέον πρόβλημα για τη φύση, με τις καλωδιώσεις που δημιουργούν στον χώρο. Επί πλέον αφήνουν στη φύση τα υλικά της παραγωγής τους, που είναι δύσκολο να μεταφερθούν και φυσικά ούτε λόγος να αποδομηθούν μετά μια 20ετία, όταν τελειώνει ο χρόνος ζωής τους.

Οι φίλοι της οικολογίας άκουγαν ευχαρίστως τον αείμνηστο Γιώργο Ντούρο (1948-2008) να καταγγέλλει την υπερβολική οδοποιία –μόνο 50.000 χιλιόμετρα ορεινών δρόμων ως το 1990!– που καταρράκωνε την ελληνική φύση με κύριο όφελος την… απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων(!). Στη πράξη βέβαια, το τοπίο ήταν για τους μεγαλοπαράγοντες ο «πτωχός συγγενής» της περιβαλλοντικής πολιτικής, που μπορούσε να περιμένει για το απώτατο μέλλον. Δεν είναι περίεργο ότι η διεθνής σύμβαση για τη προστασία του τοπίου υπογράφτηκε από την Ελλάδα μόλις το 2010.

Υπέρ τοπίων

Δεν θέλω να «διαφημίσω» την ευαγγελική ρήση, αλλά απλά να υποστηρίξω ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει μόνο με ψωμί. Η αισθητική σε όλες τις κλίμακες της ζωής, από το «τοπίο» του ανθρώπινου σώματος ως τα τοπία της κατοικίας, της συνοικίας, της πόλης, της περιαστικής φύσης, εν τέλει όλης της φύσης, είναι σημαντική. Και μάλιστα τόσο, ώστε να καταναλώνει ένα τεράστιο τμήμα του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος. Ο Ντούρος προσφεύγει σε μια τέτοια αξία όταν αναφέρεται σε έναν από τους «Χαιρετισμούς» (εκκλησιαστικό ποίημα του 7^ου αιώνα) προς την Θεοτόκο: Χαῖρε ὄρος ἀλατόμητον! Με αυτή την προσφώνηση ο εκκλησιαστικός ποιητής δείχνει ότι, ακόμη και υπό τις συνθήκες κυριαρχίας του βυζαντινού μεσαίωνα, η αρτιότητα της φύσης εθεωρείτο αξία.

Στον αγώνα κατά των ανεμογεννητριών, η λογική της αποκλειστικής διεκδίκησης μέσω της δικαστικής οδού είναι μάλλον αδιέξοδη. Η υποτιθέμενη στάθμιση μεταξύ των κινδύνων από την κλιματική αλλαγή και της επέμβασης σε χώρο Natura εξαρτάται βασικά από την κοινωνία των πολιτών και την εκάστοτε νομοθετική εξουσία, που ψηφίζει νόμους και αξιώνει την εφαρμογή τους .Το κίνημα πρέπει να απεγκλωβιστεί από τον λεγκαλισμό και να βαδίσει το δικό του δρόμο, στο πλευρό της κοινωνίας

Βεβαίως, θα ήταν δυνατή η εγκατάσταση των βιομηχανικών ανεμογεννητριών στη θάλασσα, χωρίς αυτήν τη πρωτοφανή καταστροφή της χερσαίας φύσης. Η Ελλάδα των χωρικών υδάτων των 6 μιλίων (μέχρι στιγμής, εκκρεμεί η αύξηση τους σε 12, αν το επιτρέψει η Τουρκία…) πολλαπλασιασμένων με τον αριθμό των 16.000 χιλιομέτρων –που είναι το μέγεθος της ακτογραμμής κατά προσέγγιση– θα μπορούσε να έχει έναν χώρο 96.000 τετραγωνικών μιλίων διαθέσιμο για «αιολικές αναπτύξεις». Στον χώρο αυτό μπορούν να επιλεγούν θέσεις που δεν παρενοχλούν τη ναυσιπλοΐα, που είναι πέρα από το οπτικό πεδίο των λουομένων, που έχουν καλό αιολικό δυναμικό. Ο Ελληνικός χώρος περιλαμβάνει πολλές τέτοιες περιοχές, που ξεπερνούν κατά πολύ τις χερσαίες περιοχές Natura (20% του εθνικού χερσαίου εδάφους). Όμως η αιολική βιομηχανία θέλει να έχει συγκεντρωμένες τις ανεμογεννήτριες για να μπορεί να έχει πρόσβαση, να προβαίνει σε συντήρηση, να μεταφέρει το παραγόμενο ρεύμα.

Επιθαλάσσια ανάπτυξη

Οι επιθαλάσσιες αιολικές εγκαταστάσεις στη Δανία, στην Ολλανδία, στη Γερμανία , κατέχουν ένα σημαντικό μερίδιο. Οι εφαρμογές της αιολικής ενέργειας στη ναυσιπλοΐα (με ειδικά ιστία που κατευθύνονται από κομπιούτερ) ή οι «συμπαραγωγές» που δεν συνδέονται με το Κεντρικό Ηλεκτρικό Δίκτυο, που έχουν το πλεονέκτημα της επιτόπιας κατανάλωσης της παραγόμενης ενέργειας χωρίς τις αναπόφευκτες απώλειες μεταφοράς –όπως ήταν το έργο αφαλάτωσης νερού στην Ηρακλειά των Κουφονησίων μέσω «ενεργειακής παροχής» από ανεμογεννήτρια εγκατεστημένη στη θάλασσα– είναι πραγματικά ενδιαφέρουσες. Το 2013 και 2014 στην Αίγινα, σε δύο σεμινάρια που έκανε ο καθηγητής Βατίστας σχετικά με την υδροδοσία των ελληνικών νησιών από ανεμογεννήτριες με την μέθοδο της αντίστροφης όσμωσης για την αφαλάτωση του νερού, υπέδειξε ανεμογεννήτριες επιδεκτικές μεταφοράς, που μπορούν να λύσουν τα προβλήματα υδροδοσίας στα κατοικημένα τουλάχιστον νησιά μας. Πρόσφατα, μια άλλη παραγωγική καινοτομία έδειξε τη δυνατότητα μιας διαφορετικής διαδρομής για τη πρόσληψη αιολικής ενέργειας από «μικρούς καταναλωτές». Σύμφωνα με ένα δημοσίευμα του Econews η ανεμογεννήτρια «MT01 Mk2» της εταιρείας McCamley δεν διαθέτει πύργο και εγκαθίσταται εύκολα στις στέγες κτιρίων στις πόλεις. Η «αστική ανεμογεννήτρια» είναι σχεδόν αθόρυβη, οι δονήσεις και οι αναταράξεις είναι ελάχιστες, ενώ τίθεται μόνη της σε λειτουργία ακόμα και όταν πνέουν άνεμοι πολύ χαμηλής έντασης. Εξάλλου το Σεμινάριο Κατασκευής μικρών ανεμογεννητριών για αυτόνομα συστήματα –που οργανώθηκε από την Κολεκτίβα Νέα Γουινέα– παρουσίασε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τόσο για μικρές παραγωγικές εγκαταστάσεις όσο και για καταναλωτικές μονάδες…

Οι ανεμογεννήτριες δεν κατασκευάζονται στη χώρα μας, οπότε δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ανάπτυξη και θέσεις εργασίας. Ό,τι έρχεται, φτιάχνεται από πολυεθνικές εταιρείες όπως η Siemens (Γερμανία), η Vestas (Δανία), Gamesa (Ισπανία) καθώς επίσης και άλλες όπως η ΑΒΒ. Η απασχόληση που παράγουν είναι πρόσκαιρη, αν εξαιρέσουμε τα χωματουργικά, το μπετόν και την τοποθέτηση-συναρμολόγηση των ανεμογεννητριών.

Στον αγώνα κατά των ανεμογεννητριών, η λογική της αποκλειστικής διεκδίκησης μέσω της δικαστικής οδού είναι μάλλον αδιέξοδη. Η υποτιθέμενη στάθμιση μεταξύ των κινδύνων από την κλιματική αλλαγή και της επέμβασης σε χώρο Natura –που αποτέλεσε το κυρίαρχο «δίλημμα» του ΣτΕ, για να λυθεί υπέρ της πρώτης διάζευξης– εξαρτάται βασικά από την κοινωνία των πολιτών και την εκάστοτε νομοθετική εξουσία, που ψηφίζει νόμους και αξιώνει την εφαρμογή τους .Το κίνημα πρέπει να απεγκλωβιστεί από τον λεγκαλισμό και να βαδίσει το δικό του δρόμο, στο πλευρό της κοινωνίας.

πηγή: https://dasarxeio.com/2019/10/26/72215/

Του Δημήτρη Κατσούδα*

ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ
Υποσχέθηκα στους εκλεκτούς φίλους εδώ ότι μια μέρα θα γράψω για το θέμα αυτό. Όπως καταλαβαίνετε θέλω όσο ο κάθε εραστής της φύσης την εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων! Αλλά, προς Θεού! Ας διδαχθούμε από τα προηγμένα κράτη! Όχι ανεμογεννήτριες όπου να ‘ναι γιατί αυτό συμφέρει τις εταιρείες και οι «αρμόδιοι» αναίσθητοι για την φύση και το τοπίο τις εξυπηρετούν.

Θα περιοριστώ σε ένα παράδειγμα:

Άγραφα – Ο πνεύμωνας της Ηπειρωτικής Ελλάδας. Απάτητα βουνά για αιώνες-εξ ου και το όνομα. Δίνονται άδειες για 650 ανεμογεννήτριες!
Αυτό σημαίνει:
– 650 (ή 50, ή 100 ή 200, όσα εγκριθούν) τσιμεντένια μίνι γήπεδα ποδοσφαίρου(!) ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΕΛΑΤΟΔΑΣΗ ενωμένα με δρόμους εκατοντάδων χλμ. (πολύ μεγαλύτερους των κανονικών) μεταξύ τους!
– Διάρκεια ζωής α/γ: Από 15 σε μεγάλα υψόμετρα έως 25 χρόνια. Πρόβλεψη για το τι θα γίνει μετά δεν αναφέρεται.
– Άρα, νεκροταφεία από τόνους τσιμέντου, από μπάζα και από σιδερικά;

Τσιμεντοποίηση του ορεινού όγκου:
– Περιοχές Natura, χιλιάδες στρέμματα παρθένων δασών, θα αποψιλωθούν για την κατασκευή δρόμων και πυλώνων ηλεκτρικού ρεύματος από τις βουνοκορφές προς τον κάμπο.
– Παρθένα οικοσυστήματα εκατομμυρίων ετών θυσιάζονται για «όφελος» βάθους 15-25ετίας. Μετά;
– Οι οικολογικές οργανώσεις μιλάνε για πρόχειρες μελέτες, με ανακρίβειες και λάθη. Copy-Paste μελέτες.
– Η ελληνική κοινωνία νοιώθει βαλόμενη από τις εταιρείες και είναι ανενημέρωτη από το κράτος. Νοιώθει ότι την αγνοούν συστηματικά.
– Τα ανταποδοτικά οφέλη που προβλέπονται είναι αστεία.
– Οι τοπικές κοινωνίες είναι μικρές και γίνονται καχύποπτες περί του πως και γιατί αγνοούνται τόσο προκλητικά.
– Γι’ αυτό υπάρχει συσπείρωση εκεί, πέρα από κόμματα.
Επαναλαμβάνω: ΝΑΙ στην αιολική ενέργεια. Δυστυχώς η χώρα μας είναι ΓΕΜΑΤΗ ξεροβούνια και ξερονήσια! Ευτυχώς λοιπόν υπάρχει ΑΦΘΟΝΟΣ ΧΩΡΟΣ γι’ αυτήν.
Αφήστε ήσυχα τα παρθένα δάση και τα γραφικά νησιά που αποτελούν, μαζί με τους
Έλληνες, το σπουδαιότερο κεφάλαιο της Ελλάδος.
ΝΑΙ στην αιολική ενέργεια. Αλλά μετά από ΣΟΒΑΡΗ ΔΟΥΛΕΙΑ-και χωροθετημένη σωστά.

*Ο Δημήτρης Κ. Κατσούδας είναι νομικός και πολιτικός επιστήμονας με πολυετή πείρα στις
διεθνείς σχέσεις. Είναι γνωστός για τον ρόλο που έπαιξε στην διάδοση του φιλελευθερισμού
στην Ελλάδα και για τον ρόλο του ως πρώτου Γενικού Γραμματέα Δασών και Φυσικού
Περιβάλλοντος στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

πηγή: https://www.androsfilm.gr/2020/06/24/nai-stin-aioliki-energeia-alla-horothetimeni-sosta/

Του Χάρη Καρανίκα

Ζητείται χρυσή τομή: από τις προσφυγές μοναχών πριν 15 χρόνια με την αιτιολογία ότι χρειάζονταν ησυχία για να προσευχηθούν και οι ανεμογεννήτριες τους ενοχλούσαν, περάσαμε στην εποχή της χωρίς μέτρο «καλλιέργειάς» τους ανά δεκάδες σε νησιά με ιδιαίτερο χαρακτήρα και προστατευόμενες περιοχές

Τη δεκαετία του 2000 οι ανεμογεννήτριες στην Ελλάδα αντιμετωπίζονταν από αρκετούς με ένα ευρύ φάσμα αντιδράσεων που ξεκινούσε από την καχυποψία και έφτανε μέχρι τον παραλογισμό. Τότε είχαν ακουστεί «απόψεις» όπως ότι οι ήχοι που εκπέμπουν όταν γυρνούν οι έλικες επηρεάζουν την παραγωγική ικανότητα των ζώων, ότι οι αγελάδες που βρίσκονται κοντά τους δεν κατεβάζουν γάλα και ότι χαλάει η σεξουαλική διάθεση των τράγων.

Continue reading

Του Λεωνίδα Καμπάνη,

πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Καϊρείου Βιβλιοθήκης

Η κοινωνία φαίνεται να είναι έρμαιο των καταστάσεων, ενώ καθημερινά μας δίνεται η ευκαιρία να αναλάβουμε τις ευθύνες. Μήπως όμως έχουμε χάσει τη θέληση και το απαιτούμενο σθένος; Ένα παράδειγμα:

Η αντιπαράθεση για το θέμα της ανεξέλεγκτης εξάπλωσης ανεμογεννητριών σε νησιά και βουνά της Ελλάδας, αλλά και στην Ευρώπη, έχει φτάσει σε αδιέξοδο. Δεν υπάρχει πια ουσιαστικός διάλογος ενώ η μονότονη επανάληψη των ίδιων πάντα ασυμβίβαστων επιχειρημάτων έχει εξαντλήσει και απομακρύνει και τους πλέον καλοπροαίρετους ακροατές.

Αυτό συμβαίνει σε κάθε αντιπαράθεση όπου η πολιτική και οικονομική δύναμη της μιας πλευράς είναι τόσο σημαντικά μεγαλύτερη της άλλης, ώστε μπορεί – άσχετα με τη βαρύτητα ή την ορθότητα των εκατέρωθεν θέσεων – να την εξαντλήσει.

Continue reading