Πόσες ανεμογεννήτριες μπορεί να χωρέσει το Στενό;
Του Γιώργου Γλυνού
Οικονομολόγου
Ο Όρμος την δεκαετία του 1980
Θυμάμαι στο Γιαλό (Όρμο Κορθίου) τη δεκαετία του ’80, οι βάρκες και τα καϊκια πρέπει να ήταν περισσότερα από τα αυτοκίνητα… Πριν ακόμη επεκταθεί η παλιά σκάλα και πριν γίνει η νέα, οι περισσότερες βάρκες συνωστίζονταν στα ρεμέτζα στην Αγία Αικατερίνη.
Οι ψαράδες άπλωναν τα δίχτυα τους μπροστά στην προκυμαία κι όταν περπατάγαμε ξυπόλητοι στο δρόμο πηγαίνοντας προς το Βίντζι, συχνά πυκνά πατάγαμε και κανέναν αχινό.
Ο αδερφός της γιαγιάς μου, ο μπαρμπα-Παντεζής ήταν ένας από τους ψαράδες της εποχής. Το τελευταίο καϊκι του, η Αγία Βαρβάρα, έξω από τα νερά της, ακόμη κοσμεί το χώρο κοντά στην προκυμαία. Οι ψαράδικες ιστορίες που έλεγε στα εγγόνια του, μεταφέρονταν στα παιδικά αυτιά μας σαν χαλασμένο τηλέφωνο, με μια μυθοπλασία που ξεπερνούσε την πραγματικότητα.
Η κοιλάδα του Κορθίου από τον Προφήτη Ηλία
Κάποιες φορές, βέβαια, ο μύθος γινόταν απτός, όπως το ναυάγιο των Γερμανών στα Κρύα Νερά, απ’όπου ο μπαρμπα-Παντεζής είχε αποκομίσει κάποιες κουβέρτες με το Γερμανικό αετό πάνω και κάποια φυσίγγια κανονιών τα οποία χρησίμευαν ως γλάστρες!
Οι ιστορίες για τον Οργίνο που πήγε κι έμεινε στην άκρη της Ράχης στο άλλοτε ονομαζόμενο ακρωτήρι «Κάτω Κόσμος» (αλλά πλέον «Κάβος του Οργίνου»), μας εξήπταν τη φαντασία για το πού μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος.
Αλλά τίποτε δε συγκρινόταν με τις ιστορίες για το Στενό. Εδώ η φαντασία μας κάλπαζε. Μυθικά τέρατα της θάλασσας, αδιανόητες φουρτούνες κι ένας άβατος κόσμος απόλυτου μυστηρίου.
Η θέα από τον Προφήτη Ηλία προς τα δυτικά της Άνδρου
Θυμάμαι όταν κάποτε ο συγχωρεμένος ο Αλέκος Ζαγοραίος είχε ένα ατύχημα στο Στενό, μου φαινόταν ότι όλο το χωριό ομοθυμαδόν προσέτρεξε στην προκυμαία και όλοι οι ψαράδες βγήκαν να τον βοηθήσουν: να τον επαναφέρουν από τον κόσμο του μυστηρίου στον κόσμο των ανθρώπων.
Η Ράχη πάντα έστεκε ανάμεσα στο Γιαλό και στο Στενό, σαν ένα τεράστιο παραβάν – το τελευταίο σύνορο μεταξύ μύθου και πραγματικότητας. Όπως καταλαβαίνετε, όταν πλέον μεγάλωσα θέλησα να δω τι επιτέλους κρυβόταν πίσω από το αδιαπέραστο τείχος της Ράχης. Οι θαλάσσιες διαδρομές άλλωστε με τον μπαρμπα-Παντεζή στα Μάρμαρα και στις Κρεμμύδες ελάχιστα με είχαν διαφωτίσει μέχρι τότε.
Η θέα της Ράχης Κορθίου από τον Προφήτη Ηλία
Μαζί με δυο φίλους ανεβήκαμε στο Ξηροκόμπι για να δούμε επιτέλους τι κρύβεται από πίσω. Το αποτέλεσμα; Η τέλεια απογοήτευση. Ναι μεν η Τήνος ξαπλωμένη να τη χαζεύεις ολόκληρη, αλλά το Στενό εξακολουθούσε να ξεγλυστράει από τα μάτια μας κλεισμένο στο μυθικό του κόσμο. Μόνο λίγο η άκρη στις Κρεμμύδες φαινόταν κι ένα νέο παραβάν που μας έκοβε τη θέα – το Φραγκάκι.
Η θέα από τον Προφήτη Ηλία προς το Γραγκάκι
Δεν πέρασε λίγος καιρός και αποφασίσαμε να ανέβουμε στον Προφήτη Ηλία, πάνω από την Πίσω Μεριά. Η θέα από’κει πάνω μας αποζημίωσε. Αν και τα Δώματα μας έκοβαν τη θέα προς τη μεγαλύτερη περιοχή του Στενού, η άκρη της Άνδρου, τα νησάκια του Στενού και το στενό θαλάσσιο πέρασμα είχαν οριστικά ξεφύγει από τον κόσμο του μυστηρίου και είχαν εισέλθει στον κόσμο της πραγματικότητας. Και μαζί μ’αυτό η θέα προς τις Κυκλάδες μοναδική: η Τήνος, η Σύρος, η Πάρος, η Νάξος, η Γυάρος, η Τζιά, η Κύθνος, η Σέριφος, η Σίφνος αλλά και ολόκληρη η δυτική ακτογραμμή της Άνδρου με την Εύβοια και την Αττική απέναντι. Κι απ’την άλλη πλευρά, το Πάνω Κάστρο αλλά και η Χίος, η Ικαρία και η Σάμος.
Ο Προφήτης Ηλίας από την θάλασσα
Οι Άγιοι Σαράντα στην Κουβάρα μπορεί να έχουν την καλύτερη θέα της Άνδρου, αλλά ο Προφήτης Ηλίας της Ράχης παίρνει τα σκήπτρα όταν πρόκειται για τη θέα στο Αιγαίο.
Αναμφίβολα αυτός ο τόπος πρέπει να υπήρξε στο παρελθόν βίγλα, καθώς η θαλάσσια εποπτεία είναι ασύγκριτη. Οποιοδήποτε πλοίο ξεκινά από την Αττική και κινείται προς τις Κυκλάδες ή το Κεντρικό και Βόρειο Αιγαίο είναι ορατό από εδώ.
Έκτοτε άρχισα να ανακαλύπτω σποραδικά τα μυστικά του Στενού: Τα μονοπάτια με τις ξερολιθιές. Τα μοναστήρια της περιοχής (Μονή Φλετρών, Αγία Μόνη, Τρομάρχια) που φανερώνουν την ασκητικότητα του τόπου. Τις όμορφες απάτητες και υπήνεμες παραλίες όπου το πόδι σου χώνεται βαθιά μες στην άμμο. Τα πανέμορφα ροζ και γαλάζια βότσαλα στον Άϊ Γιάννη στις Κρεμμύδες. Τα παρδοσιακά κορθιανά πανηγύρια στα Τρομάρχια, την Αγία Μόνη και στις Κρεμμύδες.
Η παραλία Στενού και απέναντι η Τήνος
Κάποια στιγμή, με μια βάρκα μείναμε στο Στενό, και χρειάστηκε να ανέβουμε με τα πόδια το δρόμο από τον Άγιο Στέφανο μέχρι σχεδόν τον Προφήτη Ηλία. Κάπου εκεί συνειδητοποίησα ότι ο τόπος αυτός δεν είναι και τόσο ευμεγέθης.
Κι όμως, ο τόπος αυτός παρέμεινε αναξιοποίητος στα χρόνια της ευμάρειας. Τις παραλίες, πιθανότατα, περισσότεροι τις επισκέπτονται από την Τήνο και την Αττική παρά από την Άνδρο, εξαιτίας της κακής πρόσβασης. Και τώρα που οι ανεμογεννήτριες χτυπούν την πόρτα της Άνδρου, ο τόπος αυτός που κάποτε γέμιζε τις φανταστικές μας ιστορίες, τώρα θεωρείται κατάλληλος, όσο και ο Καμπανός, για να «κρύψουμε» όσες περισσότερες μπορούμε εκεί που δε φτάνει ανθρώπου μάτι.
Χάρτης που αποτυπώνει τις προτάσεις για το Στενό
Πόσες αλήθεια όμως μπορούν να χωρέσουν στο Στενό; Η δυτική πλευρά της περιοχής είναι απόκρημνη. Τα σχετικά επίπεδα σημεία περιορίζονται στην κορυφογραμμή του Φραγκακίου, της Ράχης, και παράλληλα με το δρόμο των πυλώνων της ΔΕΗ. Το αιολικό στο Φραγκάκι είχε την υποστήριξη της δημοτικής και κοινοτικής αρχής επί Γιάννη Γλυνού, καθώς ομολογουμένως, είχε τη μικρότερη οπτική επαφή με οποιοδήποτε άλλο αιολικό πάνω στο νησί σε ότι αφορά τα τουριστικά σημεία ενδιαφέροντος. Στον αντίποδα, το αιολικό στο Ξηροκόμπι συναντά σφοδρές αντιδράσεις σε οποιοδήποτε ανδριώτικο συμβούλιο κι αν έχει τεθεί επί τάπητος, καθώς δεσπόζει στον Όρμο Κορθίου.
Το υπό αξιολόγηση αιολικό στην περιοχή Καραβά, παράλληλα με τους πυλώνες της ΔΕΗ φαίνεται να μην προχωρά, λόγω της εγγύτητας στο δίκτυο μεταφοράς.
Θέα από τον Προφήτη Ηλία προς το Στενό
Μένει το αιολικό της Ακτίνας Λακωνίας εκεί που τελειώνει το αιολικό στο Φραγκάκι και συνεχίζει μέχρι τα Δώματα. Το αιολικό αυτό βρίσκεται αυτή την περίοδο και μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου σε δημόσια διαβούλευση. Άραγε ο δήμος Άνδρου και η κοινότητα Κορθίου θα γνωμοδοτήσουν για αυτό το έργο; Θα τηρήσουν την ίδια στάση με το αιολικό στο Φραγκάκι; Έχει τα ίδια χαρακτηριστικά το έργο;
Σε αυτό το σημείο χρειάζεται προσοχή. Οι ανεμογεννητρίες που προβλέπεται να εγκατασταθούν εδώ είναι έξι ισχύος 3.6 MW παραπάνω δηλαδή από τις υπόλοιπες αδειοδοτημένες περιπτώσεις στο νησί. Το μέγεθός τους υπερβαίνει τα 120μ περίπου καθώς ο πυλώνας έχει ύψος 72,5μ και το κάθε πτερύγιο 51μ.
Η θέα του Προφήτη Ηλία από τον Ζαγανιάρη
Κι αν από τα πεδινά του Κορθίου το αιολικό πάρκο δεν θα είναι ορατό, αυτό δεν ισχύει για τη δυτική ακτογραμμή του νησιού καθώς και για τη ζώνη πλησίον της Καππαριάς στους Γερακώνες από κάποιο υψόμετρο και πάνω. Η δυτικότερη ανεμογεννήτρια είναι προορισμένη να τοποθετηθεί ακριβώς πίσω από τον Προφήτη Ηλία προς τα Δώματα, σε απόσταση που δεν υπερβαίνει τα 500μ, σε υψόμετρο 613μ. Έτσι ο Προφήτης Ηλίας από κάποιες όψεις (π.χ. από το δρόμο Ζαγανιάρι – Κοχύλου, αλλά και στον επαρχιακό δρόμο από το Ζαγανιάρι μέχρι τα Σταυριά) θα μοιάζει να «στεφανώνεται» από μια ανεμογεννήτρια εν είδη ρόδας Λούνα Παρκ, καθώς αυτή θα φτάνει σε ύψος τα 735μ υπερβαίνοντας την κορυφή κατά το μέγεθος των πτερυγίων.
Χειρότερη θα είναι η εικόνα από τη δυτική ακτογραμμή, από το Χάρακα, την Κουβάρα, το Στρόφιλα, τη Ζαγορά, την Πλάκα, τα Τρομάρχια, αλλά και από τα παραπλέοντα σκάφη που θα έχουν άμεση επαφή. Η πανοραμική θέα του Προφήτη Ηλία θα είναι εφάμιλλη με αυτό της συγκεκριμένης ανεμογεννήτριας, γεγονός που θα την καθιστά ορατή από την πλειοψηφία των Κυκλάδων αλλά και από τα πλοία που εκκινούν από την Αττική προς τις Κυκλάδες ή το Κεντρικό και Βόρειο Αιγαίο.
Άραγε, είναι αυτό που αξίζει η περιοχή του Στενού και το Κυκλαδίτικο τοπίο εν γένει;
