ΕΦΣΥΝ: Ανοίγουν τον δρόμο για εξορύξεις στους ωκεανούς Τάσος Σαραντής

Η Διεθνής Αρχή για τον Βυθό της Θάλασσας (ISA), ένα διακυβερνητικό όργανο του ΟΗΕ, χορήγησε άδεια σε μια εταιρεία με έδρα τον Καναδά προκειμένου να πραγματοποιήσει δοκιμές στην εξόρυξη βαθέων υδάτων.

Την είδηση γνωστοποίησε η ίδια η εταιρεία Metals Company (TMC) αναφέροντας ότι η ISA έδωσε το πράσινο φως στη θυγατρική της Nauru Ocean Resources Inc να συγκεντρώσει 3.600 τόνους πολυμεταλλικών οζιδίων από τον πυθμένα του Ειρηνικού Ωκεανού.

Η ανακοίνωση εξέπληξε τους αντιπάλους της εξόρυξης βαθέων υδάτων, οι οποίοι εδώ και καιρό ζητούσαν μορατόριουμ γι’ αυτή την αμφιλεγόμενη πρακτική.

«Πρόκειται για μια ανησυχητική εξέλιξη που μας φέρνει ακόμη πιο κοντά στην έναρξη της μαζικής εξόρυξης βαθέων υδάτων από τη μεταλλευτική βιομηχανία. Είναι μια απειλή για τον ωκεανό, όπου ζει πάνω από το 90% της ζωής στη γη και είναι ένας από τους μεγαλύτερους συμμάχους μας στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο Αρλο Χέμφιλ, επικεφαλής του πρότζεκτ για την εξόρυξη βαθέων υδάτων της Greenpeace USA.

Πηγή μετάλλων

Η εξόρυξη βαθέων υδάτων είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για την αφαίρεση κοιτασμάτων ορυκτών από τον πυθμένα του ωκεανού κάτω από 200 μέτρα, σύμφωνα με τη Διεθνή Ενωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN).

Οι υποστηρικτές της πρακτικής βλέπουν τον βυθό των ωκεανών ως πιθανή πηγή σημαντικών μετάλλων, όπως ο χαλκός, το νικέλιο, το αλουμίνιο, το μαγγάνιο, ο ψευδάργυρος, το λίθιο και το κοβάλτιο που χρησιμοποιούνται σε κινητά τηλέφωνα, αλλά και σε τεχνολογία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως ανεμογεννήτριες, μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων και πάνελ ηλιακής ενέργειας.

Αντίθετα, οι επιστήμονες και οι περιβαλλοντολόγοι ανησυχούν για την ανεπανόρθωτη ζημιά που θα μπορούσε να προκαλέσει η εξόρυξη του βυθού στα οικοσυστήματα των ωκεανών που είναι πλούσια σε μοναδική βιοποικιλότητα, αλλά εξακολουθούν να είναι ελάχιστα κατανοητά.

Μόλις πέρυσι, η συντριπτική πλειονότητα των κυβερνήσεων, των μη κερδοσκοπικών οργανώσεων και των ομάδων της αποκαλούμενης κοινωνίας των πολιτών ψήφισε στο παγκόσμιο συνέδριο της IUCN υπέρ της επιβολής μορατόριουμ σε αυτή την πρακτική, έως ότου διερευνηθούν και κατανοηθούν πλήρως οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Η εξόρυξη θα πραγματοποιηθεί στη Ζώνη Clarion Clipperton του Ειρηνικού Ωκεανού. Αυτή είναι μια λωρίδα του πυθμένα δυτικά του Μεξικού και νοτιοανατολικά της Χαβάης με έκταση ένα εκατομμύριο τετραγωνικά μίλια. Για τις δοκιμές, που θα πρέπει να ολοκληρωθούν πριν από το τέλος του 2022, θα χρησιμοποιηθεί μια πρωτότυπη συσκευή για να συλλέξει οζίδια μετάλλου από τον πυθμένα της θάλασσας που στη συνέχεια θα μεταφερθούν σε ένα πλοίο επεξεργασίας στην επιφάνεια του ωκεανού.

Δικαίωμα εκμετάλλευσης

Τα αποτελέσματα θα αξιολογηθούν από επιστήμονες δώδεκα διαφορετικών ιδρυμάτων, οι συμβουλές των οποίων θα καθοδηγήσουν την απόφαση της ISA ως προς το εάν θα χορηγήσει ή όχι στην εταιρεία το δικαίωμα να εκμεταλλευτεί την περιοχή.

«Τα περιβαλλοντικά και επιχειρησιακά δεδομένα και οι γνώσεις από αυτές τις δοκιμές θα είναι ένα σημαντικό βήμα για την ασφαλή και αποτελεσματική συλλογής πολυμεταλλικών οζιδίων για την παροχή κρίσιμων υλικών μπαταριών για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος και πρόεδρος της TMC.

Η TMC ισχυρίζεται ότι τα μέταλλα βαθέων υδάτων στα οποία έχει τα δικαιώματα θα είναι αρκετά για να τροφοδοτήσουν 280 εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα, τον συνολικό αριθμό των αυτοκινήτων στις ΗΠΑ, ανέφεραν οι New York Times.

Ωστόσο, μια μελέτη του 2021 αμφισβήτησε τον ισχυρισμό ότι η εξόρυξη στον βυθό είναι απαραίτητη για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, υποστηρίζοντας ότι είναι δυνατό να αποφευχθεί με την επέκταση των δημόσιων μεταφορών, τη βελτίωση της ανακύκλωσης μετάλλων και τη μετάβαση από μπαταρίες ιόντων λιθίου σε υλικά που δεν απαιτούν κοβάλτιο ή νικέλιο.

Υποβρύχιες τοποθεσίες

Επιπλέον, η Greenpeace εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η TMC εξασφάλισε την έγκριση της ISA για τη δοκιμή, επισημαίνοντας ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύθηκε από τους New York Times το οποίο περιγράφει λεπτομερώς πώς η TMC είχε περάσει 15 χρόνια αποκτώντας επιρροή στην ISA και πώς η υπηρεσία του ΟΗΕ μοιράστηκε σημαντικά δεδομένα με την εταιρεία εξόρυξης, συμπεριλαμβανομένων των τοποθεσιών πολύτιμων κομματιών του βυθού της θάλασσας, τα οποία δεσμεύτηκαν επίσης για την TMC για εκμετάλλευση αργότερα.

«Η ISA ιδρύθηκε από τα Ηνωμένα Εθνη με σκοπό τη ρύθμιση του διεθνούς βυθού, με εντολή να τον προστατεύσει», λέει ο Χέμφιλ. «Αντίθετα, τώρα επιτρέπει την εξόρυξη του εξαιρετικά σημαντικού διεθνούς θαλάσσιου πυθμένα». Σημειώνεται ότι από τα περίπου 200.000 τετραγωνικά μίλια βυθού που είχε αφήσει απέξω η ISA για τις αναπτυσσόμενες χώρες, σχεδόν τα μισά βρίσκονται πλέον ουσιαστικά στα χέρια της TMC.

Οι απλοί άνθρωποι που αποκαλούν σπίτι τους τον Ειρηνικό έχουν συσπειρωθεί κατά της εξόρυξης βαθέων υδάτων και ενάντια στην απόφαση της ISA. Για δεκαετίες, οι λαοί του Ειρηνικού έχουν παραμεριστεί και αποκλειστεί από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων στα εδάφη τους.

Η εξόρυξη βαθέων υδάτων είναι ένα ακόμη παράδειγμα αποικιακών δυνάμεων που εκμεταλλεύονται τη γη και τις θάλασσες του Ειρηνικού, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τον τρόπο ζωής των ανθρώπων, τις πηγές τροφής και την πνευματική σύνδεση με τον ωκεανό», δήλωσε στο EcoWatch ο Τζέιμς Χίτα, εκπρόσωπος της Greenpeace.