ΕΦΣΥΝ: Είναι ευκαιρία!

«Είναι ευκαιρία!» είχε πει στον γιό του το 2010 ο αγρότης που μετέτρεψε το κτήμα του σε νεκρά φύση καλυμμένη από φωτοβολταϊκά πλαίσια, ακολουθώντας το σχέδιο υλοποίησης της πρώτης γενιάς αγροτικών φωτοβολταϊκών που περιλάμβανε δελεαστικές διευκολύνσεις και κίνητρα. Εγκαταστάθηκαν τότε 2500 φωτοβολταϊκά των 100 kW [i]. Στόχος ήταν η ‘φτηνή ενέργεια’ για τους αγρότες, που μετατράπηκαν σε παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας και ‘απολάμβαναν’, μαζί με άλλους παραγωγούς ΑΠΕ, τις υψηλότερες παγκοσμίως τιμές, εγγυημένες για τα επόμενα 20 χρόνια [ii]. Αυτή η βίαιη, χωρίς ουσιαστικό σχεδιασμό, πολιτική προώθηση των ΑΠΕ αύξησε σημαντικά το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας που πλήρωνε ο Έλληνας καταναλωτής με εξωφρενικές χρεώσεις τέλους ΕΤΜΕΑΡ στους λογαριασμούς ρεύματος [2].Πολλά από τα κίνητρα αποσύρθηκαν αργότερα και ο αγρότης κατάλαβε εκ των υστέρων ότι κατέστρεψε ανόητα την επιχειρηματική/παραγωγική μονάδα του θεωρώντας ευκαιρία το να εισπράττει χωρίς να κοπιάζει….

Σήμερα πλέον διακινούνται ‘ενεργειακά υπερκέρδη’ μέσα από διεθνή και εγχώρια κερδοσκοπικά παιγνίδια μεγάλων παραγωγών και παρόχων ενέργειας, χρηματοπιστωτικών παραγόντων, κυβερνήσεων και Ευρωπαϊκών θεσμών. Είναι ευκαιρία! Σπεύδουν οι ενδιαφερόμενοι, μεγάλες εταιρείες, ομάδες και ιδιώτες, σχετικοί και άσχετοι με το αντικείμενο, να δηλώσουν ‘επενδυτές’ προκειμένου να συμμετάσχουν στο ‘ενεργειακό πανηγύρι’ εύκολου πλουτισμού, και να πάρουν κάποιο μερίδιο από τα υπερκέρδη! Νέοι ‘πολιτικοί’ σχεδιασμοί και πάλι για αγροτικά φωτοβολταϊκά!

Τι την θέλουμε την γεωργική γη; Με τα ενεργειακά υπερκέρδη θα πλουτίσουμε ως ‘επενδυτές’ γρήγορα και εύκολα! Πληρώνουν οι πολίτες- καταναλωτές που δεν έχουν επιλογή πέρα από το να πάρουν κάποια επιδότηση…. Όλα φαίνεται να γίνονται ευκαιριακά και αποσπασματικά χωρίς καμία σχέση με ολοκληρωμένο και τεκμηριωμένο σχεδιασμό που συμπεριλαμβάνει όλους τους παραγωγικούς κλάδους, τους φυσικούς πόρους και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους.

Είναι ευκαιρία, λοιπόν, να καταστρέψουμε τη γη. Να καταστρέψουμε φυτά και δέντρα που με τη φωτοσύνθεση μετατρέπουν, με μοναδικά αποδοτικά τρόπο, την ηλιακή ενέργεια σε τρόφιμα, ζωοτροφές και υλικά [iii].Να καταστρέψουμε φυτά και δέντρα που παράγουν οξυγόνο, απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα, συμβάλλοντας στον έλεγχο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ), και αποτελούν αναπόσπαστο κρίκο στην ισορροπία των οικοσυστημάτων.

Ας κόψουμε δένδρα, ας εγκαταλείψουμε καλλιέργειες, ας καλύψουμε δασικές εκτάσεις, ας γεμίσουμε τη γη με φωτοβολταϊκά. Ποιος νοιάζεται για την διαφύλαξη της γεωργικής γης και παραγωγής; Ποιος γνωρίζει ότι ακόμη κι ένα υποβαθμισμένο κομμάτι γης μπορεί να παράξει βιογενή προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, συμβάλλοντας μέσω της κυκλικής βιο-οικονομίας στην πραγματική τοπική ανάπτυξη και στο ΑΕΠ της χώρας [iv]; Δεν υπάρχει άγονη γη. Υπάρχει το πρόσχημα ‘άγονης γης’! Ποιος νοιάζεται για το επισφαλές εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων και τροφίμων και την επαπειλούμενη επισιτιστική κρίση; Σύνθημα φαίνεται να είναι το εύκολο χρήμα σε βάρος όσων εργάζονται σκληρά και παράγουν, ιδιαίτερα σε καιρούς ‘καταλήστευσης’ των καταναλωτών ενέργειας.

Είναι ευκαιρία να καταστρέψουμε το μοναδικό φυσικό τοπίο αυτής της ευλογημένης χώρας που έχει εξυμνηθεί για αιώνες, με τεράστια χωματουργικά έργα και γιγαντιαίες ανεμογεννήτριες στις πανέμορφες βουνοκορφές της, φυτεύοντας σκυρόδεμα και μεταλλικές κατασκευές στην πολύτιμη γεωργική γη. Ποιος νοιάζεται για την ανεπανόρθωτη κακοποίηση του; Ο βιασμός της φύσης θυσία στα υπερκέρδη…

Προς τι ο καταιγισμός αδειοδοτήσεων νέων τεράστιων φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων όταν η συνεισφορά της χώρας στις παγκόσμιες εκπομπές ΑτΘ είναι μηδαμινή (2% στην ΕΕ, 0.3% παγκόσμια [v]); Δεν επαρκούν οι στέγες για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών; Στην Ολλανδία περίπου 1,5 εκατ. νοικοκυριά με φωτοβολταϊκά σε στέγες αντιπροσωπεύουν το 40% της συνολικά εγκατεστημένης ισχύος φωτοβολταϊκών (με στόχο τα 4,5 εκατ. νοικοκυριά ως το 2026). Στην Ελλάδα μόλις 50.000 νοικοκυριά διαθέτουν οικιακό φωτοβολταϊκό [vi].

Διακηρύσσεται πανηγυρικά ότι στόχος είναι να γίνει η Ελλάδα «εξαγωγός χώρα πράσινης ενέργειας χάρις στη δυναμική διείσδυση των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό μίγμα»[vii] και διατυμπανίζεται «η μετατροπή της χώρας μας σε φυσική μπαταρία για ολόκληρη τη νοτιοανατολική Ευρώπη» [viii]. Ποιοι θα ‘εξάγουν’; Οι ‘επενδυτές’ φυσικά. Τα επιχειρήματα υπέρ των ΑΠΕ – αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, προώθηση της πράσινης ανάπτυξης και κάλυψη ενεργειακών αναγκών– ακούγονται σαν πρόφαση. Μήπως τα υπερκέρδη των ‘επενδυτών’ είναι ο πραγματικός στόχος;

Όταν σκάσει εκκωφαντικά η υπερ-φούσκα των ΑΠΕ, κάποιοι θα πρέπει να μαζέψουν τα συντρίμμια. Να αφαιρέσουν βαριές μεταλλικές κατασκευές και δομικές κατασκευές σκυροδέματος από τις βουνοκορφές και τα χωράφια και να αποκαταστήσουν τη γη σαν πολύτιμο παραγωγικό πόρο. Να επανέλθει το Ελληνικό τοπίο στον τόπο του!

Κάποιοι θα πρέπει επίσης να μαζέψουν τους παραπλανημένους αγρότες και να τους εκπαιδεύσουν ξανά στην πραγματική παραγωγή. Για να παράγει και να εξάγει, αντί να εισάγει, η χώρα τρόφιμα υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας! Αυτό θα είναι μια πραγματική ευκαιρία…

Δημήτρης Μπριασούλης, Ομότιμος Καθηγητής

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών