ΕΦΣΥΝ: Κρυφτούλι με τα «ουρανοκατέβατα» κέρδη Άρης Χατζηγεωργίου

Ιλιγγιώδη «ουρανοκατέβατα» κέρδη που υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ έχει γεννήσει η απογείωση των τιμών μετά το καλοκαίρι στους παραγωγούς ρεύματος. Η κυβέρνηση, που έως τώρα απέρριπτε ακόμη και την ύπαρξή τους, πιέζεται να τα αξιοποιήσει, αλλά αντί να λάβει εκείνη τις αποφάσεις, ρίχνει το μπαλάκι της ευθύνης στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Καθώς οι φουσκωμένοι λογαριασμοί ρεύματος έχουν φτάσει πλέον και στο τελευταίο σπίτι της επικράτειας, τα περιθώρια επικοινωνιακών ελιγμών στενεύουν. Τα επιχειρήματα περί «εισαγόμενης κρίσης» και κυβέρνησης που «τα δίνει όλα» για να ελαφρύνει τα βάρη για νοικοκυριά και επιχειρήσεις έχουν ξεθωριάσει απολύτως. Οι πρώτες ενδείξεις φάνηκαν τις τελευταίες λίγες μέρες, καθώς:

► Αρχικά, ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης εμφάνισε ως «μέγα κατόρθωμα» την επιστολή με τα 6 σημεία-προτάσεις του στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Χωρίς καμία αναφορά σε υπερκέρδη εντός Ελλάδας, πρότεινε κατά κύριο λόγο περιορισμούς στη χρηματιστηριακή διαμόρφωση των τιμών του φυσικού αερίου TTF, στην Ολλανδία. Ποιοι όμως θα επωφεληθούν από τέτοιους «κόφτες»; Πρωτίστως, όσοι καίνε φυσικό αέριο για να παράξουν ηλεκτρισμό, που καταναλώνουν το 80% του εισαγόμενου φυσικού αερίου για να παράγουν 21 εκατομμύρια μεγαβατώρες ετησίως.

► Την περασμένη Τετάρτη, με το οικιακό του διάγγελμα, ο κ. Μητσοτάκης έκανε μια πρώτη δειλή αναφορά σε υπερκέρδη, ζητώντας όμως πρωτοβουλίες από την Ευρώπη.

► Χθες, ανακοινώθηκαν για τον Απρίλιο αυξημένες κατά 80-100% επιδοτήσεις για νοικοκυριά και επιχειρήσεις με συνολικό κόστος που ξεπερνά τα 600 εκατομμύρια, προσθέτοντας ότι η ελληνική οικονομία δεν «αντέχει περισσότερα». Και αποκρύπτοντας ότι σε πολλά άλλα κράτη, έχει επιβληθεί φορολογία στα υπερκέρδη αυτά για να προστατευθούν οι καταναλωτές ενέργειας.

Πώς προκύπτουν όμως τα «ουρανοκατέβατα» κέρδη; Ο μηχανισμός είναι ταυτόχρονα απλός αλλά και απίστευτα περιπεπλεγμένος μέσα σε αλγόριθμους, συντελεστές και χρηματιστηριακές πράξεις.

Ας επιδιώξουμε μερικά παραδείγματα:

⒈ Οσοι παράγουν ρεύμα το πωλούν στη χονδρική τιμή που βγαίνει από το Χρηματιστήριο και έχει απογειωθεί στην Ελλάδα από το περασμένο καλοκαίρι. Στις 10 Μαρτίου, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Σκρέκας ανέφερε στη Βουλή ότι το μεταβλητό κόστος μιας μονάδας φυσικού αερίου της ΔΕΗ είναι 193 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Ομως η ΔΕΗ, όπως και οι άλλες επιχειρήσεις που έχουν τέτοιες μονάδες (ΤΕΡΝΑ, Μυτιληναίος, Elpedison) πουλούν στη χονδρική που ήταν 426 ευρώ στις 8/3, 320 ευρώ στις 14/3 και 255 στις 2/3. Αν υποτεθεί ότι το κόστος όλων των μονάδων είναι ίδιο, δηλαδή 193 ευρώ, αυτό σημαίνει ότι με βάση τη συνολική τους παραγωγή έβγαλαν υπερκέρδη: 20 εκατομμυρίων στις 8 Μαρτίου, 10,5 εκατομμυρίων στις 14/3 και 5,6 εκατομμυρίων στις 2/3. Τα ποσά είναι δυσθεώρητα λόγω της κρίσης, αλλά με τους πιο συντηρητικούς υπολογισμούς εκτιμάται ότι ξεπερνούν συνολικά τα 500 εκατομμύρια ευρώ από τον περασμένο Αύγουστο.

⒉ Με τον ίδιο τρόπο, προκύπτουν ουρανοκατέβατα κέρδη για τη ΔΕΗ από τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, για τα οποία το κόστος κατασκευής έχει αποσβεστεί και η λειτουργία πλέον στοιχίζει ελάχιστα, ποσό διψήφιο ανά μεγαβατώρα. Οταν η χονδρική τιμή ήταν κατά μέσον όρο 232 ευρώ τον Ιανουάριο, το υπερβάλλον κέρδος μπορεί να αγγίζει μηνιαίως τα 100 εκατομμύρια ευρώ. Με επίσης συντηρητικές εκτιμήσεις, τα υπερκέρδη από υδροηλεκτρικά και λιγνιτικά εργοστάσια ξεπερνούν επίσης τα 500 εκατομμύρια από το περασμένο καλοκαίρι.

⒊ Σε άλλο ένα δισ. ευρώ υπολογίζονται τα υπερβάλλοντα κέρδη από φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες καθώς σε μεγάλο ποσοστό έχουν ταρίφα 60 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Αυτά είναι και τα μοναδικά για τα οποία υπάρχει πρόβλεψη επιστροφής στον Διαχειριστή ΔΑΠΕΕΠ της διαφοράς ανάμεσα στην ταρίφα και τη χονδρική τιμή. Παραμένει όμως άγνωστο εάν όντως τα υπερκέρδη έχουν αξιοποιηθεί για τις επιδοτήσεις καθώς από τον ΔΑΠΕΕΠ καλύπτονται και άλλες ανάγκες.

Στα επιτελεία των επιχειρήσεων που έβγαλαν κέρδη μέσα στην κρίση, επικρατεί κάποια ανησυχία, καθώς η κυβέρνηση πιέζεται να βρει νέους πόρους για παροχή επιδοτήσεων. Το ερώτημα είναι εάν κάποιος επίσημος φορέας, όπως η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) που απέτυχε να ανταποκριθεί στα χιλιάδες παράπονα καταναλωτών από φουσκωμένους λογαριασμούς, θα υπολογίσει και θα ανακοινώσει κάποτε αυτά τα υπερκέρδη.

Αυξημένες επιδοτήσεις στο ρεύμα με λεφτά… των καταναλωτών

Από χρήματα που έχουν ήδη πληρώσει οι καταναλωτές προέρχονται οι αυξημένες επιδοτήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα που ανακοίνωσε χθες πανηγυρικά η κυβέρνηση για τον μήνα Απρίλιο και θα εμφανιστούν στους λογαριασμούς του Μαΐου.

Σύμφωνα με όσα παρουσίασε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Σκρέκας:

● Για τις 4,2 εκατομμύρια παροχές κύριας κατοικίας (όπως δηλώνονται στο Ε1), η ενίσχυση για κατανάλωση μέχρι 300 κιλοβατώρες θα φτάσει τα 72 ευρώ έναντι 40 ευρώ τον Μάρτιο.
● Για όσους υπάγονται στο Κοινωνικό Τιμολόγιο, οι πρώτες 300 κιλοβατώρες επιδοτούνται με 87 ευρώ έναντι 53 τον Μάρτιο.

Το συνολικό ποσόν της επιδότησης για τα νοικοκυριά τον Απρίλιο ανέρχεται στα 218 εκατ. ευρώ από 148 εκατ. τον Μάρτιο.

■ Για τους επαγγελματικούς καταναλωτές (βιομηχανίες, βιοτεχνίες κ.λπ.), η επιδότηση διπλασιάζεται από τα 65 ευρώ ανά μεγαβατώρα στα 130 ευρώ/ΜWh τον Απρίλιο. Υπενθυμίζεται ότι πριν από λίγες ημέρες, ενώσεις βιομηχανιών και η ένωση των ενεργοβόρων βιομηχανιών ΕΒΙΚΕΝ είχαν απειλήσει ακόμη και με προσωρινό λουκέτο στα εργοστάσια λόγω των υψηλών τιμών ενέργειας.

■ Για 1.160.000 πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις (εστιατόρια, εμπορικά καταστήματα, περίπτερα, ψιλικά, κομμωτήρια, γραφεία, αρτοποιεία) με παροχή ισχύος μέχρι 25 kVA και για όλα τα αρτοποιεία ανεξαρτήτως ισχύος παροχής, χορηγείται πρόσθετη επιδότηση 100 ευρώ, άρα συνολική επιδότηση 230 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Για όλες τις επιχειρήσεις με παροχή ισχύος έως 25 kVA, χορηγείται αναδρομική επιδότηση για τους μήνες Ιανουάριο-Μάρτιο που θα δοθεί όμως σε τρεις δόσεις μετά τον Απρίλιο.

Συνολικά για τον μήνα Απρίλιο το σύνολο της επιδότησης για τα επαγγελματικά τιμολόγια ανέρχεται στα 313 εκατ. ευρώ από 132 εκατ. τον Μάρτιο.

Για τον Απρίλιο δεν ανακοινώθηκαν επιδοτήσεις σχετικά με τους καταναλωτές φυσικού αερίου. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, τα κονδύλια για τις επιδοτήσεις εξασφαλίστηκαν από «τα υπερπλεονάσματα του Ειδικού Λογαριασμού των ΑΠΕ, του ειδικού λογαριασμού των ΥΚΩ, καθώς και τα έσοδα από τις δημοπρασίες των ρύπων CO2», δηλαδή χρήματα που έχουν ήδη πληρωθεί από τους καταναλωτές.

Ο κανόνας και η ελληνική εξαίρεση στην Ευρώπη

Εξι διαφορετικές κατηγορίες μέτρων έλαβαν οι χώρες της Ευρώπης, χωρίς να περιμένουν την επιβολή τους από τις Βρυξέλλες, όπως κάνει η Ελλάδα με την επιστολή του πρωθυπουργού. Οπως έχει καταγράψει το διεθνές Ινστιτούτο Bruegel, μεγάλο πλήθος χωρών (11 εμφανίζονται στην πρώτη στήλη) αποφάσισαν μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης ενέργειας και του ΦΠΑ, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, χωρίς να… στερείται αστικών συγκοινωνιών. Οκτώ χώρες επέβαλαν ρυθμίσεις (πλαφόν) στις τιμές λιανικής, μεταξύ των οποίων και χώρες διόλου ισχυρότερες της Ελλάδας, όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία.

Επτά είναι και οι χώρες που αποφάσισαν να φορολογήσουν/περιορίσουν τα λεγόμενα «ουρανοκατέβατα» κέρδη, ενώ στην Ελλάδα, μέχρι και πριν από λίγες μέρες, η κυβέρνηση διερρήγνυε τα ιμάτιά της ότι τέτοια υπερκέρδη δεν υπάρχουν. Στη χώρα μας αξιοποιούνται εκείνες οι δυο κατηγορίες που έχουν την ιδιότητα να αφήνουν ανέγγιχτα τα κέρδη των ιδιωτικών επιχειρήσεων, δηλαδή:

⒈ Η επιδότηση των λογαριασμών σε ευάλωτες κατηγορίες (τους πρώτους μήνες στην Ελλάδα ήταν οριζόντια για όλους, τώρα είναι αυξημένη για τις επιχειρήσεις) που γίνεται, όμως, από χρήματα που έχουν ήδη πληρώσει οι καταναλωτές,

⒉ Η «εντολή» σε δημόσιες εταιρείες να προσφέρουν εκπτώσεις, όπως έγινε εδώ με ΔΕΗ και ΔΕΠΑ. Παραδόξως, ενώ στον κατάλογο των χωρών που μειώνουν τη φορολογία ή φορολογούν τα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιρειών προστίθενται νέες, υπάρχουν κυβερνητικά στελέχη (ανάμεσά τους και ο κ. Σταϊκούρας και ο κ. Γεωργιάδης) που επιμένουν ότι μόνο μια-δυο χώρες έχουν υιοθετήσει τέτοια μέτρα.