ΕΦΣΥΝ: Μια παράβαση, μερικά παράδοξα και… στο βάθος ανεμογεννήτριες Βασιλική Τζεβελέκου

Δέκα ημέρες μετά τη συζήτηση της αναοριοθέτησης του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου «Δρακόσπιτο», Πύργος Νημποριού στα Στύρα Ευβοίας, η γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα, ούτε στους άμεσα ενδιαφερόμενους. Δηλαδή στους κατοίκους του Νημποριού, στους φορείς της περιοχής, στους συλλόγους και τους βουλευτές οι οποίοι κινητοποιήθηκαν και εξακολουθούν να ενεργούν προκειμένου να τηρηθούν οι διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος, καθώς οι ανεμογεννήτριες των πέντε αιολικών πάρκων δεν πρέπει να εγκατασταθούν εντός ορίων κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών διατηρητέων μνημείων ή σε απόσταση αναπνοής από αυτά, όπως για παράδειγμα τα αρχαία λατομεία και πολλά άλλα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα.

Αρχικά ο πρόεδρος του ΚΑΣ Γιώργος Διδασκάλου, γενικός γραμματέας Πολιτισμού του ΥΠΠΟΑ, σε συνεννόηση προφανώς με την πολιτική του προϊσταμένη, την κ. Μενδώνη, εισήγαγε στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου (26/10/21) την έγκριση ή μη της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου των αιολικών πάρκων. Παρ’ ότι γνώριζε ότι αυτό αποτελούσε ευθεία παραβίαση του άρθρου 12 του Αρχαιολογικού Νόμου. Και τούτο διότι εκκρεμούσαν η κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου των αρχαίων λατομείων στο Νημποριό, που είναι γνωστά εδώ και δεκαετίες, αλλά και η πρόταση κήρυξης-αναοριοθέτησης που είχε ζητήσει η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Εύβοιας.

Τελικά το θέμα της αναοριοθέτησης του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου μπήκε προς συζήτηση στο ΚΑΣ στις 2 Φεβρουαρίου 2022 όπως και η έγκριση ή μη της ΜΠΕ μετά την αυτοψία που διενήργησαν τα μέλη του. Αυτή τη φορά ο κ. Διδασκάλου αποφάσισε να εισαγάγει προς συζήτηση μια ΜΠΕ που συντάχθηκε τον Ιούλιο του 2021 και δεν επικαιροποιείται ούτε μετά τις φωτιές που έπληξαν την περιοχή το καλοκαίρι ούτε λαμβάνει υπόψη την αναοριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου, όποια κι αν είναι αυτή. «Αναμένεται να είναι τμηματική για να χωρέσουν οι ανεμογεννήτριες», είπε στην «Εφ.Συν.» στέλεχος της Υπηρεσίας που γνωρίζει καλά το θέμα.

«Ανεπίκαιρη μελέτη»

Υπόμνημα που κατέθεσαν διά της πληρεξούσιας δικηγόρου τους Εφης Μουγκαράκη ο «Πολιτιστικός Φυσιολατρικός Αναπτυξιακός Σύλλογος Οικιστών Νημποριού», ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων και το Πανελλήνιο Σωματείο Εκτάκτου Προσωπικού Υπουργείου Πολιτισμού χαρακτηρίζει τη μελέτη «παντελώς ανεπίκαιρη» καθώς δεν λαμβάνει υπόψη την αναοριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου, ούτε τη διοικητική πράξη κήρυξης έκτασης ως αναδασωτέας (μέσα στην οποία χωροθετείται μέρος του έργου) η οποία εκδόθηκε από τη Διεύθυνση Δασών/Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας μετά την εκπόνηση της μελέτης. Ενώ και το Περιφερειακό Συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας διαπιστώνει «…ουσιώδεις ελλείψεις που καθιστούν τη μελέτη ανεπίδεκτη εκτίμησης».

Για τους παραπάνω λόγους, οι τέσσερις φορείς ζητούν την απόσυρση του θέματος της λειτουργίας των αιολικών πάρκων. Ζητούν την επικαιροποίηση της ΜΠΕ και της Εκθεσης Ελέγχου συμβατότητας του έργου. Οπως δήλωσε στην «Εφ.Συν.» η Δέσποινα Κουτσούμπα, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, κατά την παράσταση στο ΚΑΣ ο κ. Διδασκάλου αμφισβήτησε ότι υπήρξε φωτιά το καλοκαίρι στη συγκεκριμένη έκταση, κάτι που κατάγγειλε δημοσίως και ο αρχαιολόγος Κώστας Νικολάου.

Κατά τη διάρκεια της παράστασης ο ΣΕΑ υπενθύμισε στα μέλη τού ΚΑΣ ότι «το συγκρότημα των ανεμογεννητριών προβλέπεται στο άμεσο περιβάλλον μνημείων της κεντρικής και νότιας Εύβοιας. Σε αυτή βρίσκονται η Ακρόπολη των αρχαίων Στύρων, πολλά Δρακόσπιτα και τα σημαντικά λατομεία ρωμαϊκών χρόνων στη θέση Πυργάρι, με λατομικά μέτωπα, οδούς λιθαγωγίας και εγκαταστάσεις φόρτωσης στη θάλασσα, που αποτελούν ενιαίο αρχαιολογικό, τεχνολογικό και πολιτιστικό σύνολο, το οποίο δεν μπορεί να “διαταραχθεί” με την τοποθέτηση ανεμογεννητριών και συνοδών έργων (όπως ασφαλτόστρωτοι δρόμοι)».

Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι παρεμβάσεις των βουλευτών. Ο Βαγγέλης Αποστόλου, ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ανέφερε: «Εχω πληροφορηθεί ότι έχει ήδη ξεκινήσει μια διαδικασία “διαπραγμάτευσης” να μην μπουν οι ανεμογεννήτριες πάνω στις αρχαιότητες ακριβώς, αλλά 100-200 μέτρα πιο κει, ή να κοπούν το πολύ μέχρι 2 ανεμογεννήτριες από τις 14. Δεν πρόκειται να μπω σε τέτοιες διαπραγματεύσεις και το ίδιο θα κάνουν και οι εκπρόσωποι των κατοίκων που αντιδρούν. Μακάρι να μην αληθεύουν».

«Καμία παρέμβαση»

Ο Γιώργος Μαρίνος, του ΚΚΕ, ζήτησε: «Να ακυρωθεί η εγκατάσταση Αιολικού Πάρκου στο Νημποριό και στην ευρύτερη περιοχή των Στύρων και να μη δοθεί άδεια για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Να μην επιτραπεί καμία παρέμβαση στον λόφο του Νημποριού, και γύρω από τον λόφο του Αγ. Νικολάου, να κηρυχθεί, να στηριχτεί πολύπλευρα ο χώρος ως αρχαιολογικός με αδόμητες ζώνες που θα προστατεύουν τα μνημεία. Να εξασφαλιστεί συνεχής μέριμνα για τη συντήρηση και τον καθαρισμό του χώρου, να αποκατασταθούν ζημιές από τις πυρκαγιές…».

Από την πλευρά του ο Κρίτων Αρσένης του ΜέΡΑ25 σημείωσε ότι «στη νότια Εύβοια έχουν εγκατασταθεί εκατοντάδες ανεμογεννήτριες. Η περιοχή έχει καλύψει με το παραπάνω τη συμβολή της στον εθνικό στόχο για αιολική ενέργεια. Είναι απαραίτητο να κηρυχθεί όλος ο χώρος του λόφου αρχαιολογικός χώρος με αδόμητες ζώνες προστασίας. Στα χέρια σας, βρίσκεται μια σημαντική απόφαση για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είμαι βέβαιος ότι θα πράξετε με γνώμονα την προστασία των μνημείων σε εφαρμογή του συντάγματος και των νόμων της χώρας μας».