Με αφορμή τα όσα συνέβησαν στην πεζοπορική διαδρομή νο 19 στο Φραγκάκι…
Τα χρόνια και το έργο
11 χρόνια δράσης μετρά ο μη κερδοσκοπικός φορέας «Κέντρο Σύγχρονης Έρευνας & Δράσης για την Άνδρο», εν συντομία «Ερευνητικό Κέντρο Άνδρου», γνωστός για το εγχείρημα Andros Routes που λειτουργεί από το 2010 στην Άνδρο, αλλά και για τα 2 πολυήμερα φεστιβάλ πεζοπορίας Andros on Foot Festivals, τα οποία έλαβαν χώρα τον Οκτώβριο του 2018 για πρώτη φορά και τον Οκτώβριο του 2019 για δεύτερη.
11 χρόνια σιωπηλής δράσης σε σχέση με τον όγκο και τον πολυσχιδή χαρακτήρα του εγχειρήματος που, με το πέρασμα του χρόνου, σταδιακά πλαισιώθηκε από 40 σήμερα εθελοντές. Ένα εγχείρημα, το οποίο λειτουργεί κατεξοχήν με εθελοντική εργασία και στηρίζεται από χορηγίες ιδιωτών αλλά και από ίδια έσοδα προερχόμενα από πολλαπλές πηγές (πωλήσεις χάρτη & βιβλίου, συνδρομές ιδιωτών και επιχειρήσεων, δωρεές από ταξιδιωτικούς οργανισμούς του εξωτερικού, κ.α.)
Τα χρόνια που πέρασαν χαρτογραφήθηκε, διανοίχθηκε, σηματοδοτήθηκε, αναδείχθηκε και συντηρήθηκε ένα δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών έκτασης 180km που εκτείνεται σε όλο το νησί της Άνδρου.
Η Ευρωπαϊκή πιστοποίηση
Το 2015 το εγχείρημα Andros Routes έφερε σε πέρας ένα σημαντικό έργο για την Άνδρο: την ευρωπαϊκή πιστοποίηση της συνεχόμενης διαδρομής Andros Route 100km που διατρέχει την Άνδρο από βορρά προς νότο και διέρχεται από σημαντικά μνημεία και τοπία του νησιού.
Η ευρωπαϊκή πιστοποίηση ποιότητας «Leading Quality Trails-Best of Europe» απονεμήθηκε τον Οκτώβριο του 2015 από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Πεζοπόρων για πρώτη φορά στα πλαίσια ειδικής τελετής στην εθελοντική ομάδα Andros Routes, στον τότε Δήμαρχο, Θεοδόση Σουσούδη και στον τότε Έπαρχο Δημήτρη Λοτσάρη, κάνοντας περήφανους τους ανθρώπους του νησιού και συντελώντας στη σταδιακή αύξηση του πεζοπορικού τουρισμού και την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου στην Άνδρο.
Έκτοτε, η εθελοντική ομάδα Andros Routes συνέχισε απρόσκοπτα και με μεγάλες δυσκολίες το έργο συντήρησης των διαδρομών, ενώ καθάρισε και σηματοδότησε σταδιακά, σε συνεργασία με πολιτιστικούς συλλόγους αρκετών περιοχών της Άνδρου, κυκλικές διαδρομές με σκοπό την ανάδειξη και την αύξηση της επισκεψιμότητας τους, τόσο από κατοίκους όσο και από επισκέπτες της Άνδρου.
Πλήθος προωθητικών ενεργειών της πεζοπορικής υποδομής της Άνδρου σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν από την ομάδα διαχείρισης του εγχειρήματος.
Δεκάδες υπήρξαν οι διακρίσεις και τα δημοσιεύματα στον εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνή Τύπο και οι αναφορές στην αξιόλογη πλέον πεζοπορική υποδομή της Άνδρου και στο εγχείρημα φροντίδας και ανάδειξης της υποδομής αυτής, Andros Routes (παρατίθενται ακολούθως σε συνδέσμους*)
Η ανανέωση της Ευρωπαϊκής πιστοποίησης & τα δύο πολυήμερα Φεστιβάλ Πεζοπορίας
Τον Οκτώβριο του 2018, ύστερα από τους απαραίτητους ελέγχους εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής ομοσπονδίας πεζοπόρων, η ευρωπαϊκή πιστοποίηση ποιότητας απονεμήθηκε εκ νέου για τη διαδρομή 100km Andros Route, από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Πεζοπορίας για 3 ακόμη έτη. Η τελετή απονομής αποτέλεσε παράλληλη δράση του 1ου πολυήμερου Φεστιβάλ Πεζοπορίας Άνδρου- 1st Andros on Foot Festival– διάρκειας 23 ημερών και του τριήμερου συνεδρίου της 2ης Πανελλήνιας Συνάντησης Μονοπατιών, που διοργανώθηκαν για πρώτη φορά στην Άνδρο από τον φορέα μας. Το 2019 ακολούθησε η διοργάνωση του 2ου πολυήμερου Φεστιβάλ Πεζοπορίας Άνδρου- 2nd Andros on Foot Festival- διάρκειας 16 ημερών.
Όλα αυτά τα χρόνια και μέχρι και σήμερα, απρόσκοπτη και σε 12μηνη βάση υπήρξε η φροντίδα του δικτύου από την ομάδα Andros Routes, η προβολή του νησιού διεθνώς, η ευαισθητοποίηση και γνωριμία επισκεπτών απ’ όλα τα μέρη το κόσμου αλλά και των κατοίκων του νησιού, με τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της Άνδρου.
Αντίρροπες δυνάμεις…. Προστασία & ανάδειξη μονοπατιών έναντι καταπατήσεων & καταστροφών τους
Η φετινή χρονιά επιφύλαξε δυσάρεστες εκπλήξεις για την υποδομή πεζοπορίας του νησιού. Σε 3 περιοχές της Άνδρου σημειώθηκαν και σημειώνονται κίνδυνοι και καταστροφές σε μονοπάτια. Αναλυτικότερα :
1. Στη διαδρομή με σήμανση νο 16 στην περιοχή ανάμεσα στη Μονή Αγίας και το Μπατσί
Αρχές Αυγούστου διαπιστώθηκε καταπάτηση μέσω περίφραξης τμήματος της πεζοπορικής διαδρομής με σήμανση νο 16 στο τμήμα μεταξύ Μονής Αγίας και Μπατσίου. Η κατάσταση καταγράφηκε από τον εθελοντή φροντιστή της διαδρομής και στη συνέχεια υποβλήθηκε αναφορά συνοδευόμενη από τεχνική έκθεση στην Πολεοδομία Άνδρου και το Αστυνομικό τμήμα Άνδρου ζητώντας την κινητοποίηση τους.
Ταυτόχρονα ο εθελοντής φροντιστής της διαδρομής τοποθέτησε επιπλέον σήμανση σε τμήμα της διαδρομής ώστε να είναι σαφής η όδευση της και να μην χάνονται οι περιπατητές. Αναμένεται η έκθεση αυτοψίας από το Πολεοδομικό Γραφείο Άνδρου η οποία θα ακολουθήσει την κατάθεση συμπληρωματικής τεχνικής έκθεσης από εθελοντή μας μηχανικό.
2. Στην κυκλική διαδρομή Απροβάτου με σήμανση Aprov1 κοντά στην παραλία Κούτσι
Αρχές Σεπτεμβρίου διαπιστώθηκε πτώση λίθων και παρεμπόδιση διέλευσης στην σηματοδοτημένη κυκλική διαδρομή Απροβάτου και συγκεκριμένα στα Κάτω Απροβάτου κοντά στην παραλία Κούτσι. Ο εθελοντής φροντιστής της διαδρομής εντόπισε τον αρμόδιο μηχανικό παρακείμενης οικοδομής τα έργα της οποίας έθιξαν τη διαδρομή και αναμένουμε την αποκατάσταση.
Άμεσα ομάδα εθελοντών του εγχειρήματος μας, τοποθέτησαν επιπλέον σήμανση στη διαδρομή ώστε να είναι σαφής η όδευση της και να μην χάνονται οι περιπατητές.
3. H περίπτωση της διαδρομής με σήμανση νο 19 στην περιοχή Φραγκάκι της νοτίου Άνδρου & τα γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου 2020
Η διαδρομή 19 στο Φραγκάκι αξίζει λίγα περισσότερα λόγια, όπως και τα όσα συνέβησαν την Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2020 στην περιοχή.
Η διαδρομή 19 στο Φραγκάκι αποτελεί τη νοτιότερη διαδρομή του δικτύου πεζοπορικών διαδρομών της Άνδρου και συνδέει τον οικισμό του Νιόνα με το ύψωμα του Προφήτη Ηλία, κατηφορίζοντας στη συνέχεια προς τις παραλίες του Σταυρού και του Στενού. Αποτελεί μια από τις ωραιότερες διαδρομές του νησιού διερχόμενη από ανθρωπογενή τοπία ασύλληπτης ομορφιάς.
Την Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2020, εθελοντές του εγχειρήματος μετέβησαν στην περιοχή προκειμένου να επιθεωρήσουν την κατάσταση του μονοπατιού, όπως και κάνουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα για όλα τα μονοπάτια του δικτύου. Διαπίστωσαν πως οι εργασίες για την κατασκευή του αιολικού πάρκου στην περιοχή είχαν ήδη ξεκινήσει προκαλώντας ζημιές στο μονοπάτι 19, τέμνοντας τη στενή σε αλλεπάλληλα σημεία, μπαζώνοντας εισόδους της και δημιουργώντας οδοποιία παράλληλα με την ξηρολιθιά της στενής σε αρκετά μέτρα. Διαπιστώθηκε επίσης πως τμήμα της ξηρολιθιάς της στενής έχει καταπέσει και πως υπάρχει μεγάλος κίνδυνος με τις πρώτες βροχές και το μαλάκωμα του εδάφους να καταπέσει κι άλλο. Διαπίστωσαν ακόμη πως λόγω της διακοπής της συνέχειας της στενής, υπήρχε άμεση ανάγκη συμπλήρωσης της σήμανσης. Κατά τη διάρκεια της επιθεώρησης του μονοπατιού, εθελοντής του εγχειρήματος ειδοποίησε το Αστυνομικό Τμήμα Άνδρου για την ανάγκη διενέργειας ελέγχου των εργασιών στην περιοχή, δεδομένου ότι ζημίωναν το μονοπάτι. Η απάντηση που έλαβε από την Αστυνομία Άνδρου ήταν πως δεν υπήρχε επαρκές προσωπικό στο Αστυνομικό τμήμα Άνδρου και ότι ο δρόμος ήταν δύσβατος και δεν μπορούσαν να μεταβούν. Στη συνέχεια εθελοντές του εγχειρήματος ειδοποίησαν τηλεφωνικά και με μηνύματα τους 3 κορυφαίους εκπροσώπους της Δημοτικής αρχής για το γεγονός.
Την Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2020, εθελοντές του εγχειρήματος μετέβησαν εκ νέου στην περιοχή προκειμένου να συμπληρώσουν τη σήμανση και για να δουν τυχόν εξελίξεις στην κατάσταση της διαδρομής. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο μονοπάτι το μόνο που έκαναν ήταν να τοποθετήσουν σήμανση και να πάρουν φωτογραφίες. Τίποτε άλλο.
Αναχωρώντας από την περιοχή και πλησιάζοντας τον δύσβατο χωματόδρομο στην ερημική τοποθεσία που οδηγεί προς τη διασταύρωση για Πλάκα, τους εθελοντές σταμάτησαν 3 εκπρόσωποι της Αστυνομίας Άνδρου οι οποίοι τους ζήτησαν να επιδείξουν τα έγγραφα μετακίνησης τους το οποίο και έπραξαν. Ο ανώτερος των αστυνομικών που ήταν παρών, δεν αποδέχθηκε τα έγγραφα αυτά, μολονότι ήταν τα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία και καταλόγισε πρόστιμα. Όταν ρωτήθηκε από ποιόν ειδοποιήθηκε και γιατί μετέβη τη συγκεκριμένη μέρα στην περιοχή και όχι τη μέρα που ζητήθηκε από τους εθελοντές του εγχειρήματος για έλεγχο των ζημιών στο μονοπάτι στην ίδια περιοχή, αρνήθηκε να απαντήσει. Το ίδιο έπραξε και όταν του ζητήθηκε να μιλήσει με νομικούς συμβούλους των εθελοντών.
Τα γραφόμενα σε τοπικό ιστότοπο πως οι εθελοντές του εγχειρήματος εμπόδισαν τη διέλευση και λειτουργία των μηχανημάτων κατασκευής του αιολικού πάρκου ουδέποτε συνέβησαν.
Ο χρόνος δημοσίευσης, λίγες ώρες μετά το συμβάν, δημιουργεί σοβαρούς προβληματισμούς για τη λειτουργία των θεσμών στο νησί της Άνδρου, ενώ ο τρόπος γραφής της εν λόγω δημοσίευσης συνιστά προσβολή στο έργο του φορέα μας, στην προσωπικότητα των εκπροσώπων της διοίκησης του φορέα μας και στην προσωπικότητα των εθελοντών μας.
Το 2021 χρονιά επαναπιστοποίησης για την πεζοπορική διαδρομή της Άνδρου;
Ο καταλογισμός προστίμου σε εθελοντές του φορέα μας εν ώρα μετακίνησης για την άσκηση του εθελοντικού τους έργου για τη συντήρηση των πεζοπορικών διαδρομών του νησιού, δημιουργεί σοβαρά εμπόδια στην απρόσκοπτη συντήρηση του δικτύου μονοπατιών του νησιού, η οποία και αποτελεί συμβατική υποχρέωση για τη διατήρηση της Ευρωπαϊκής πιστοποίησης.
Οι προγραμματισμένες για τους επόμενους μήνες εργασίες επίλυσης προβλημάτων σήμανσης και βατότητας σε αρκετά σημεία του πεζοπορικού δικτύου, καθώς και η εκ νέου λήψη μετρήσεων των κριτηρίων για την υποβολή φακέλου προκειμένου για την ανανέωση της ευρωπαϊκής πιστοποίησης, η οποία επίκειται σε λίγους μήνες, απαιτούν αρκετούς μήνες προεργασίας προκειμένου να υπάρξει ετοιμότητα για τον έλεγχο του δικτύου από τους εμπειρογνώμονες της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Πεζοπορίας.
Οι παραπάνω συνθήκες μας αναγκάζουν να απευθυνθούμε ανοικτά στις αρχές του τόπου τον Δήμο, την Περιφερειακή Διοίκηση, στους τουριστικούς φορείς και επαγγελματίες της Άνδρου και τον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου ενημερώνοντας και θέτοντας προ των ευθυνών τους για τα παρακάτω ζητήματα :
- Οι εθελοντές του εγχειρήματος Andros Routes εδώ και μια 10ετία ανέδειξαν και φροντίζουν σε 12μηνη βάση μια σημαντική υποδομή για τον τουρισμό, την υγεία και ποιότητα ζωής των κατοίκων της Άνδρου. Τους αξίζει σεβασμός και βοήθεια στο έργο τους.
- H υποδομή πεζοπορίας της Άνδρου δεν αφορά μόνο τον τουρισμό. καθώς χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο από κατοίκους του νησιού, οι οποίοι συνδυάζουν την καθημερινή τους άσκηση, με την απόλαυση της φύσης, της πολιτιστικής κληρονομιάς και των τοπίων που απλόχερα προσφέρει το νησί μας. Οι υποδομές πεζοπορίας, όχι μόνο στην Άνδρο αλλά και σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο, φαίνεται να αποκτούν νέο περιεχόμενο και αξία για τις τοπικές κοινωνίες στην παρούσα φάση της πανδημίας, μιας και ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι τις περιόδους του lockdown, αναζητούν διέξοδο ασκούμενοι με ασφάλεια στη φύση για καλύτερη υγεία. Η εξαιρετικά θετική αυτή εξέλιξη, ίσως από τα μοναδικά θετικά της πανδημίας, διαφάνηκε ξεκάθαρα και στην Άνδρο από τον Μάρτιο μέχρι το καλοκαίρι και ξανά στην παρούσα φάση.
- Η μέριμνα για υποθέσεις καταστροφής της δημόσιας υποδομής πεζοπορίας της Άνδρου αποτελεί καθήκον των αρχών και των φορέων του τόπου, μιας και οι στενές αποτελούν όχι μόνο δημόσιο χώρο, αλλά στοιχείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Άνδρου και σημαντικό πόρο για τον τουρισμό του νησιού. Ανεξαρτήτως αν οι καταστροφές αυτές γίνονται :
- από οικοδομικές εργασίες,
- διανοίξεις οδών ή
- από κατασκευές για αιολικούς σταθμούς.
Οι εθελοντές που φροντίζουν για τη συντήρηση της πεζοπορικής υποδομής της Άνδρου αποτελούν θεματοφύλακες των μονοπατιών και χρειάζονται έμπρακτη στήριξη από τις αρχές του τόπου, τόσο στο έργο τους όσο και σε περιπτώσεις καταστροφών. Η απαγόρευση μετακίνησης για την άσκηση του έργου τους στα μονοπάτια, όχι μόνο βάλει το έργο συντήρησης και προστασίας της υποδομής πεζοπορίας της Άνδρου αλλά θέτει εν αμφιβόλω την ανανέωση της Ευρωπαϊκής πιστοποίησης ποιότητας για το 2021.
*του αρχικού άρθρου
